Gut hastalığı, eklemlerde çok fazla ürik asit birikmesi ile oluşan iltihaplı artrit türüdür. Bir veya daha fazla eklemi etkileyen, genellikle ayak baş parmağında, bilhassa geceleri aniden ortaya çıkan şiddetli yanma, ağrı ve şişlik gibi hassasiyetlere neden olan bir hastalıktır.
Gut Hastalığı Nedir?
Gut, eklemlerde ve çevresinde ürik asit kristallerinin birikmesine bağlı olarak yine eklemlerde kızarıklık ve hassasiyete neden olan ağrılı bir artrit türüdür. Sağlıklı bir vücutta, maddeler ürik aside dönüştürülerek vücuttan atılır. Özellikle protein yapısındaki maddelerin vücuttan atılım şekli olan ürik asitlerin atılması sağlanamıyorsa ya da ürik asit üretimi çok fazla ise vücutta birikir ve kandaki oranı da artar. Ürik asidin kanda ve eklemlerde birikmesi ile eklemlerde iltihaplanmaların oluşmasına "gut hastalığı" adı verilir.
Gut hastalığı romatizmal bir sağlık sorunu olsa da aynı zamanda bir metabolizma hastalığıdır. çok fazla miktarda ürik asit, vücutta özellikle eklemlerde bazen de böbreklerde birikmektedir. Böbrekte birikmesi, taş hastalığına yol açabilir ya da taş oluşturmadan da böbrekleri harap edebilmektedir.
*Gut Hastalığı Muayenesini Temsil Eden Görsel
Gut Hastalığı Neden Olur?
Gut hastalığı, vücut düzgün atamadığı için eklemlerde ve yumuşak dokularda ürik asit kristallerinin birikmesinden kaynaklanan ağrılı ve iltihaplı bir artrit türüdür. Gut hastalığında, vücutta ürik asit üretiminin çok fazla olması ya da böbreklerin bunları olması gerektiği gibi süzememesi, ürik asidin birikmesine ve eklem içi veya çevresinde kristallerin birikmesi gut hastalığı olarak tanımlanır.
Kırmızı et, kabuklu deniz ürünleri, alkol ve tatlı içecekler kandaki ürik asit seviyelerinin artmasına neden olur, metabolizma bozukluğu söz konusu ise metabolizma biriken bu ürik asidi vücuttan atamaz ve biriken ürik asit gut hastalığına neden olur. Diyabet ve obezite gibi hastalıklar ürik asidin vücutta çok üretilmesine ve dolayısıyla gut hastalığına sebep olabilir.
Yaş ve cinsiyet de gut hastalığının gelişmesinde önemli bir faktördür. Nedeni çok bilinmemekle birlikte gut hastalığı daha çok erkeklerde görülen bir hastalık türüdür. Erkeklerde özellikle 30 yaşından sonra görülen gut hastalığı menopoz sonrası kadınlarda da sıkça görülebilir.
Gut hastalığı gelişiminde genetik faktörler de önemlidir. Doğuştan gelen bazı hastalıklar gut hastalığına neden olabilmektedir.
Dolayısı ile ürik asit birikimi, yaş ve cinsiyet, genetik, diyabet, obezite ve diğer bazı metabolizma hastalıkları gut hastalığına nedenleri arasında gösterilebilir.
Gut Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Hastalığın ana belirtileri şunlardır:
- Etkilenen eklemlerde şişlik ve kızarıklık
- Ciltte soyulma ve pullanma
- Geceleri artan eklem ağrıları
- Temasa karşı hassasiyet
- Yanma hissi
- Böbrek kaynaklı belirtiler (başta bel ağrısı)
- Ağrıların kronikleşmesi ve eklemlerde deformasyon
Gut Hastalığı Tedavisi Nedir?
Gut hastalığın tedavisinde, iltihaplanma döneminde ortaya çıkan semptomları bastırmaya yönelik olarak hastalığı tetikleyen yiyecek ve içeceklerin tüketimini azaltma, iltihaba bağlı ağrıyı ve şişliği dindirmek ve ürik asit seviyesini düşürmeye yönelik ilaç kullanımı ile uygulanır. Akut ataklar ve ataklar arası olarak uygulanan tedavi sürecinde, "antienflamatuar" ilaçlar ağrılı dönem için verilir. Hastalığın seyri ve evresine göre belirtildiği gibi ürik asit seviyesini düşürmeye yönelik ilaçlarda kullanılır.
Diğer yandan risk faktörlerinden biri de aşırı yorgunluktur. Bu dönemde hastalığı tetikletmemek için kendinizi yoracak spor ve egzersizlerden de uzak durulur.
Gut hastalığında iltihaplı eklemlere buz koymak, ağrı ve şişliğin azalmasında etkilidir ancak hastalığı iyileştirmeye yönelik değil, sadece ağrı ve şişliği geçirmeye yönelik uygulanabilecek bir işlemdir.
Gut Hastaları Nasıl Beslenir?
Gut hastalığında yiyecek ve içecek hastalığı tetikleyebildiği için, beslenme alışkanlığı ve dolayısı ile diyet oldukça önemli bir başlıktır. Kandaki ürik asit yükselmesine bağlı olarak ortaya çıkan gut hastalığı da etin kısıtlanmasını gerekir. Aşırı et tüketimine bağlı olarak hastalarda gut krizleri yaşanabilmektedir. Bu nedenle gut hastaları bayramda eti, mümkün olduğu kadar küçük porsiyonlarda tercih etmelidir. Bununla birlikte ürik asit dengesini sağlayan süt ve yoğurt gibi yiyeceklerle birlikte etin tüketilmesi gut hastaları için tavsiye edilmektedir.
Gut hastalığında kesinlikle alkol tüketilmemelidir. Bunların dışında, gut hastalarının aspirin türü ilaçları kullanmaması gerekir. Bilinçsizce alınan ilaçlar yarardan çok zarara sebep olmaktadır. Akşam alkol ve ağır yemekler almış ise gece ağrılar artabilir.
Hastalığın ilk seyirlerinden itibaren kişilerin besin tüketimine dikkat etmeleri, azar azar ve sık sık beslenmeleri, ara öğün kaçırmamaları ve hafif tempolu yürüyüş hareketleri ile yaşam kalitelerini arttırmaları gerekmektedir.
*Gut hastalarının yemesi gereken örnek bir tabak
