Kolesterol, karaciğer tarafından üretilen, vücudun hücre oluşturmak, vitamin ve diğer hormonları üretmek için kullandığı mumsu, yağ benzeri bir maddedir. Vücudun hormonları, D vitaminini ve yiyecekleri sindirmesine yardımcı olan maddeleri üretmek kolesterole ihtiyacı vardır. Vücut ihtiyaç duyulan bu kolesterolü üretir. Ancak vücut kolesterole ihtiyaç duysa da kanda çok fazla yer alması kalp hastalıkları riskinin artmasına neden olabilir. Bu nedenle kolesterol dengesinin sağlanması sağlık açısından önemlidir.
Kolesterol Nedir?
Kolesterol, hücreler tarafından üretilen ve kanda bulunan, hormon üretimi, sindirim ve hücre zarı oluşumundan sorumlu lipid yağ türüdür. Mumsu yağ benzeri bir yapısı bulunan kolesterolün D vitaminin oluşturulmasına da yardımcı olur.
İnsan vücudu, günde yaklaşık 1 gram civarında olan kolesterol ihtiyacının dörtte üçünü kendi üretir. Vücutta kolesterol üretiminin ana merkezi karaciğer organıdır. Zira günlük kolesterol üretiminin yaklaşık %70’ini karaciğer sağlar. Vücutta üretilen kolesterolün kalan kısmı da böbreküstü bezlerinde, ince bağırsakta ve üreme organlarında yapılır. Kolesterolün dörtte birlik kısmı ise yumurta sarısı, peynir, et gibi hayvansal gıdalardan elde edilir.
Hücre dayanıklılığından sorumlu olan kolesterol yalnızca sağlık için değil, hayat için elzem olan bir maddedir. Zira üreyip çoğalmak dahi kolesterol vasıtasıyla gerçekleşir. Testeron ve östrojen kolesterol olmadan üretilemez.
Kolesterol Belirtileri Nelerdir?
Kandaki kolesterol seviyesinin yükselmesi bir takım belirtilere neden olur. Bunlar arasında sayılabilecek olan yüksek kolesterolün belirtileri, göğüs ağrısı, bacaklarda ağrı ve karıncalanma, göz çevresinde yağ birikimine bağlı sarı bezeler, mide bulantısı, yorgunluk, yaraların geç iyileşmesi, baş dönmesi, nefes darlığı ve cilt solgunluğudur. Kolesterol aşırı yüksekse, hipertansiyon ve felç de kolesterolün bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.
Kolesterol düzeyinin yüksek olduğunu gösteren belirtiler şunlardır:
- Göz kapakları ve çevresinde sarı yağ birikimi
- Göğüs ağrısı
- Konuşma bozukluğu
- Bacaklarda karıncalanma ve ağrı
- Yüksek Tansiyon
- Yaraların normalden geç iyileşmesi
- Baş dönmesi
- Mide Bulantısı
- Yorgunluk ve halsizlik
- Nefes darlığı
- Ciltte solgunluk
Kolesterol Neden Yükselir?
Kolesterol, karaciğerde üretilse de hayvansal gıdalar aracılığıyla vücuda alınır. Bu gıdaların aşırı tüketimi, trans yağ içeren besinlerle beslenmek yüksek kolesterolün oluşmasına neden olur. Aşırı kilolu olmak ve hareketsiz yaşam biçimi de yüksek kolesterole neden olur. Fazla kilolu kişiler çoğunlukla yüksek bir trigliserit seviyesine sahiptir. Kolesterol değerinin yükselme nedenleri şöyle sıralanabilir:
- Egzersiz yapmamak
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Şişmanlık
- Ailenin tıbbi geçmişi de kolesterolu yükseltebilir.
Bazı hastalıklar da kolesterolün artmasına sebep olabilir. Bunlar tiroid bezinin yetersiz çalışması, karaciğer hastalıkları, böbreğin mikrobik olmayan iltihabi hastalıkları, şeker hastalığı, şişmanlık ve bazı ilaçlardır.
Kanda kolesterol ve LDL-kolesterolün yüksek olması hasta için risktir ve kolesterol yüksekliği bir kalp-damar risk faktörüdür. HDL-kolesterolün (iyi kolesterol) düşük olması da bir risktir. Zira bu riske sahip hastalarda kalp krizi, felç, damar tıkanması gibi hastalıkların ortaya çıkma olasılığı daha fazladır.
*Temsili Kolesterol Görseli
