Sedimantasyon, kanın uzun dikey bir tüpe yerleştirilerek kırmızı kan hücrelerinin çökme hızının ölçülerek vücutta iltihap olup olmadığını anlamak için uygulanan kan testidir. Sedimantasyon testi 1 saat sonra tüpün üst kısmındaki plazma ile kırmızı kan hücreleri arasındaki mesafeyi milimetre (mm) cinsinden bildirir.
Nedeni belli olmayan yüksek ateş, kas ağrısı veya eklem ağrısı gibi belirtiler söz konusu olduğunda sedimantasyon testi istenebilir. Sedimantasyon, saat başına milimetre (mm/saat) cinsinden ölçülür ve referans aralıkları yaşa ve cinsiyete bağlı olarak değişir. Sedimantasyon testi aynı zamanda inflamatuvar düzeyini göstermenize ve tedavinin etkisini kontrol etmenize yardımcı olur.
Sedimantasyon testi vücuttaki iltihaba neden olan sorunu tam olarak belirleyemediği için sıklıkla CRP gibi diğer kan testleriyle birlikte yapılır.
Sedimantasyon Neden Olur?
Vücutta iltihaplanma, ateş, ağrı ve şişmeye neden olan hastalıklar sonucu sedimantasyon yükselmektedir. İnflamasyona veya hücre hasarına neden olan bir durum varsa, kırmızı kan hücreleri (RBC) bir araya toplanma/kümelenme eğilimindedir.
Bu kümelenme, RBC'lerin kan örneğinin yerleştirildiği bir tüpün içinde çökme hızını etkiler. Hücreler (RBC) bir test tüpünün dibine ne kadar hızlı ve daha fazla çökerse, iltihaplanma olasılığı o kadar yüksektir. Yüksek sedimantasyon vücutta aktif bir hastalık süreci olabileceğini anlamına gelmektedir.
Sedimantasyon Değeri Kaç Olmalı?
Kandaki iltihap varlığını belirlemek için yapılan testte sedimantasyon değerinin yetşkin erkeklerde 0 ila 15 mm/saat, yetişkin kadınlarda ise 0 ila 20 mm/saat aralığında olması beklenir.
Sedimantasyon değeri yaş ve cinsiyete göre şu değerleri içermelidir:
- Yetişkin erkeklerde 0 ila 15 mm/saat
- 50 yaş üstü erkeklerde 0 ila 20 mm/saat
- Yetişkin kadınlarda 0 ila 20 mm/saat
- 50 yaş üstü kadınlar için 0 ila 30 mm/saat
- Çocuklarda 0 ila 10 mm/saat
Referans kabul edilen rakamların üstünde çıkan sedimantasyon değerleri, kırmızı kan hücrelerinin dibe çöktüğünü ve vücutta iltihaplanma oluştuğunu gösterir. Sedimantasyon yüksekliğinin dışında sedimantasyon düşüklüğü ise vücutta aktif bir iltihap veya enfeksiyonun bulunmadığı anlamına gelir.
Bazı böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları ve yüksek kan şekeri de sedimantasyon değerini düşürebilmektedir. Ayrıca yeni doğan bebeklerde, kronik yorgunluk sendromunda, kalp yetmezliği, düşük plazma proteini, orak hücre anemisi ve kan dolaşımı bozukluğunda sedimantasyon değeri düşüktür.
