Gece uykudan uyanmak isterken hareket edememek, nefes almakta zorlanmak ve üzerinizde bir ağırlık hissiyle kıpırdayamamak… Halk arasında “karabasan” olarak bilinen bu durum, çoğu kişi için ürkütücü bir deneyimdir. Peki, karabasan nedir? Neden gelir? Karabasan öldürür mü? Dini kaynaklarda nasıl açıklanır? İşte tüm merak edilenler…
Karabasan Nedir?
Karabasan, tıbbi adıyla uyku felci (sleep paralysis), kişinin uyanık olduğu hâlde vücudunu hareket ettirememesi durumudur. Bu durum genellikle uykuya dalarken ya da uyanırken meydana gelir. Kişi bilinçli olmasına rağmen konuşamaz, hareket edemez ve sık sık göğsünde bir baskı, boğulma hissi ya da kötü bir varlığın, varlığını hisseder. Halk kültüründe bu durum uzun yıllar boyunca metafizik ve mistik yorumlarla açıklanmıştır.
Karabasan Neden Gelir?
Bilimsel olarak karabasan, REM uykusu sırasında beynin uyanması ama vücudun hâlâ felçli kalması sonucu oluşur. Bazı yaygın sebepler şunlardır:
- Stres ve yoğun kaygı
- Düzensiz uyku saatleri
- Uykusuzluk veya aşırı yorgunluk
- Sırt üstü uyuma
- Travma sonrası stres bozukluğu
Ayrıca, genetik yatkınlık ve psikolojik rahatsızlıklar da karabasan sıklığını artırabilir.
Karabasan Öldürür mü?
Karabasanın fiziksel olarak öldürmesi mümkün değildir. Her ne kadar kişi panik yaşasa da bu durum kısa sürelidir ve genellikle birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürer. Ancak sık tekrar etmesi halinde uyku kalitesini ciddi şekilde bozabilir, psikolojik olarak kişide korku, kaygı ve uykudan kaçma davranışları oluşabilir. Bu nedenle düzenli olarak yaşanıyorsa mutlaka bir uzmana danışmak gerekir.
Karabasanın Dini Açıklaması Nedir?
İslam inancında karabasan, cinlerin ya da görünmeyen varlıkların kişiye musallat olması, kişi ile uğraşması şeklinde yorumlanır. Bazı kaynaklarda, gece yatmadan önce dua edilmemesi ya da abdestsiz yatağa girilmesiyle ilişkilendirilir. Karabasanı uzaklaştırmak için Felak ve Nas surelerinin okunması, abdestle uyumak, gece duaları okumak gibi dini pratikler tavsiye edilir. Ancak dini kaynaklar, yaşanan her olaya doğrudan metafizik anlamlar yüklememeyi de öğütler.
