Türk edebiyatı, birbirinden önemli isimler çıkarmış, eşsiz bir edebiyattır. Türk romancılığı tarihin doruk noktalarında dolaşan eşsiz anlatılara sahiptir. Romancılarımız sadece Türkiye sınırlarını değil, Türk dünyasını da etkilemiştir. Türk düşünce hayatında, siyaset sahnesinde ve edebiyatında en çok tartışılan isimlerden biri de Kemal Tahir'dir. Tahir'in kendine özgü geliştirdiği tarih tezleri, çok sayıda önemli isim tarafından benimsenmiştir. Kemal Tahir'in tarih anlayışına, toplum görüşüne uyan isimler kimi zaman övülmüş, kimi zamanda eleştiriye tabi tutulmuştur.
Kemal Tahir'in Fikirleri
Kemal Tahir, konularını daha çok tarihten alan bir yazardır. Türk toplumunun dönüşüm süreçlerini romanları aracılığıyla anlatmayı hedefler. Yazar, düşünce dünyasında sosyalizmi benimsemiş bir isimdir. Ancak klasik sol akımlardan oldukça farklıdır. Kemal Tahir, solun genel kalıplarıyla meseleye yaklaşan bir tarz izlemez. Osmanlı kültürünün hayranıdır. En önemli romanı "Devlet Ana" Osmanlı'nın kuruluş sürecini ele alır. Ayrıca Tahir, cumhuriyetin kuruluş yıllarında yaşanan olayları da mevcut sosyalist kalıplardan bağımsız yorumlar. Tahir'in yorumları bir kısım ana akım Marksist düşünce mensuplarını rahatsız eder. Yazar, kendi görüşünü paylaşan isimler tarafından adeta mahkum edilircesine eleştiri yazıları alır.
Tahiri Kime Denir?
Ancak Kemal Tahir'in "Asya Tipi Üretim Tarzı" adını verdiği, geleneklerle barışık, Türk milletinin değerlerine saygılı, dinsel düşünceye önem veren yaklaşımı, anti - emperyalist tarzı ve kendi düşünce dünyasına (sosyalizm) yönelik eleştirileri bir grup sol, sosyal demokrat aydın ve yazarlar tarafından benimsenir. Tahir'in tezleriyle siyaset arenası ve Türk edebiyatı oldukça farklı bir aydın portresine kavuşur. "Tahiri" kelimesi de bugünlerde ortaya çıkar. Ana akım Marksist yazarlar, solun ruhundan kopuk olduğunu iddia ettikleri Tahir'ci sosyalistleri "Tahiriler" olarak tanımlarlar.
Ana Özellikleri
Tahiri olarak nitelendirilen isimlerin ana özelliği Kemal Tahir'in tezlerinden etkilenmiş olmalarıdır. Can Yücel bir yazısında "kimileri tarihi, Kemal tarih'ten ibaret sandı" diyerek bu durumu sert bir şekilde eleştirir. Tahir'in tarih anlatısının kendine özgü olduğuna dikkat çeker. Daha sonra aydın meselesi üzerine yazılar kaleme alan Yalçın Küçük, aydın tanımında bu ifadeyi çok sık kullanır.
"Tahiri" ifadesi Kemal Tahir'in "Osmanlıcı, İslamcı, Türk - İslam Sentezcisi" olduğunu ispatlamak için ana akım Marksistler tarafından ortaya atılmış bir ifade olarak kurumsallaşır.
Kim Bu Tahiriler?
Kemal Tahir'in üzerinde derin etkiler bıraktığı isimlerin tamamına "Tahiri" demek yanlış olmayacaktır. Başta sanat dünyasının en önemli isimlerinden biri olan, Kemal Tahir'in yakın arkadaşı Ayşe Şasa için bu ifade kullanılır. Ayrıca Bülent Ecevit, İsmail Cem gibi dini değerlerle barışık, tasavvufa merakı olan sosyal demokrat isimlere de Tahiri yakıştırması yapılır.
*Ayşe Şasa
