1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü’nün hemen ardından sosyal güvenlik sisteminin en az bilinen haklarından biri yeniden gündeme geldi: ölüm aylığı. Yakınlarını kaybeden vatandaşlar, duygusal acının yanında ekonomik sıkıntılarla da karşı karşıya kalırken, devletin sunduğu bu destek pek çok kişi tarafından ya bilinmiyor ya da yanlış biliniyor.
Ölüm Aylığı Nedir?
Vefat eden sigortalının ardından, geride kalan eş, çocuklar ve bazı durumlarda anne-babaya bağlanan aylığa "ölüm aylığı" deniyor. Bu aylık, sosyal güvenlik sisteminin sunduğu en temel desteklerden biri olmasına rağmen, başvuru şartları ve oranları konusunda ciddi bilgi eksikliği yaşanıyor.
Kimler Yararlanabilir?
Ölüm aylığı en çok dul eş ve çocuklara bağlanıyor.
-
Dul eşe genellikle %50 oranında aylık bağlanıyor. Eğer çocuk yoksa ve eşin geliri bulunmuyorsa bu oran %75’e çıkabiliyor.
-
Erkek ve kız çocuklar, belirli yaş ve medeni hal şartlarıyla aylıktan faydalanabiliyor. Kız çocukları evli olmadıkları sürece yaş şartı olmaksızın aylık alabilirken, erkek çocukları için 18 yaş sınırı, ortaöğrenimde 20, üniversitede ise 25 yaş sınırı uygulanıyor.
-
Malul çocuklar için yaş ve medeni hal şartı aranmıyor.
-
Anne ve babaya ise yalnızca muhtaçlık durumunda ve kalan pay varsa ödeme yapılıyor.
Başvuru Şartları ve Belgeler
Ölüm aylığı için başvuru SGK'ya yazılı olarak yapılmak zorunda. E-devlet üzerinden başvuru imkanı bulunsa da, bazı durumlarda ek belgeler gerekiyor.
-
Malul çocuklar için sağlık kurulu raporu
-
Öğrenciler için okul belgesi
-
Boşanmış kız çocukları için mahkeme kararı
-
Anne ve baba için gelir testi belgesi
BağKur’lu Olanlara Dikkat!
BağKur (4/b) kapsamında olan sigortalılar için ölüm aylığı bağlanabilmesi adına prim borcu olmaması şartı aranıyor. Eğer borç varsa, hak sahipleri ancak borç ödendikten sonra bu haktan yararlanabiliyor.
Zaman Aşımı Uyarısı!
Ölüm aylığına ölümden sonraki 5 yıl içinde başvurulmazsa, bu süreyi aşan ödemeler zaman aşımına uğruyor. Örneğin 7 yıl sonra başvuru yapan kişi sadece son 5 yılın ödemesini alabiliyor, öncesi yanıyor.
Çift Aylık Mümkün mü?
Bir kişi, eşini kaybettiği için ölüm aylığı alırken ikinci kez evlenirse bu aylık kesiliyor. Ancak ikinci eş de vefat ederse, hak sahibi tercih ettiği bir eşten yalnızca bir ölüm aylığı alabiliyor. Aynı anda iki eşten ölüm aylığı alınamıyor.
Kadın-Erkek Ayırımı Yok
Halk arasında "dul aylığı" denilmesi nedeniyle bu hakkın sadece kadınlara ait olduğu sanılsa da, eşini kaybeden erkekler de ölüm aylığı alabiliyor. Yeter ki yeniden evlenmemiş olsun.
