Türk Dil Bayramı, her yıl 13 Mayıs’ta, Türkçenin devlet dili olarak ilan edilmesinin yıl dönümünde kutlanır. Bu özel günün temeli, 13 Mayıs 1277 tarihinde Karamanoğlu Mehmet Bey’in yayımladığı bir fermana dayanır. Söz konusu ferman, Türk tarihindeki ilk resmî dil kararnamesi olma özelliğini taşır ve Türkçenin siyasal ve toplumsal düzeyde kabul görmesini sağlamıştır.
13. yüzyılda Anadolu, Moğol istilalarının ardından siyasi parçalanmaların yaşandığı, dillerin ve kültürlerin iç içe geçtiği bir dönemden geçiyordu. Farsça ve Arapça, hem devlet işlerinde hem de edebî çevrelerde yaygın olarak kullanılıyordu. Ancak bu diller, halkla devlet arasına mesafe koyuyor, Türkçe ise ağırlıklı olarak konuşma dili olarak kalıyordu.
Karamanoğulları Beyliği’nin lideri Mehmet Bey, bu dil ayrımını kırmak amacıyla “Divanda, dergâhta, bargâhta, mecliste ve meydanda Türkçeden başka dil kullanılmayacaktır” ifadesiyle tarihe geçen bir adım attı. Bu ferman yalnızca bir idarî düzenleme değil, halkın anladığı dili devletin dili yaparak Türk kimliğini ve milli bilinci öne çıkaran stratejik bir tercihti.
Karamanoğlu Mehmet Bey’in bu kararı, ilerleyen yüzyıllarda Anadolu’da Türkçenin güçlenmesini, edebî dil haline gelmesini ve toplumun geniş kesimleriyle devlet arasındaki bağı güçlendirmesini sağladı. Osmanlı döneminde Arapça ve Farsçanın etkisi sürse de, bu ilk adımın mirası özellikle 20. yüzyılda Atatürk’ün dil devrimiyle yeni bir boyut kazandı.
Günümüzde 13 Mayıs, özellikle Karaman başta olmak üzere birçok şehirde Türk Dil Bayramı olarak anılmakta; kutlamalar, söyleşiler, akademik etkinlikler ve kültürel programlarla değerlendirilmektedir. Bayramın amacı, Türkçenin sadece tarihsel bir değer değil, yaşayan, gelişen ve korunması gereken bir miras olduğunu hatırlatmaktır.
