22-23 Nisan 2025 tarihlerinde Özbekistan'a resmi ziyarette bulunan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Semerkand’daki Bağımsızlık Meydanı’nda yer alan “Kederli Anne” anıtı önündeki açıklamaları, aradan haftalar geçmesine rağmen Özbek kamuoyunun gündeminden düşmüyor.
Lavrov’un anıtta yalnızca Özbek Türkçesi ve İngilizce olarak yer alan “Her zaman kalbimdesiniz, canlarım” ifadesine dikkat çekip, “Neden Rusça yok?” diyerek tepki göstermesi, ziyaretin üzerinden zaman geçse de sosyal medyada yeniden alevlendi.
Tur rehberine, “İngilizler buraya nasıl ulaştı? Görüyorum ki yazıtta İngilizce yazıyor” şeklinde bir soru yönelten Lavrov, rehberin “Aslında burada her dil var. Burası bir turizm şehri” yanıtına karşılık “Rusça görmüyorum” diyerek tepkisini sürdürmüştü. Özbekistan Dışişleri Bakanı Bahtiyor Saidov’un bu gerilim sırasında sessiz kalması ise dikkatlerden kaçmamıştı.
Peki bu eski olay neden yeniden gündemde?
Görünüşe göre olayın üzerinden zaman geçmesine rağmen Lavrov’un açıklamaları, Rusya’nın bölgedeki dil politikaları ve hâlâ hissedilen Sovyet etkisinin sembolü olarak görülmeye devam ediyor. Özellikle Özbekistan’da son dönemde hız kazanan “Türkleşme ve öz kimlik” politikalarıyla birlikte, halk bu tür dış müdahalelere karşı daha hassas bir refleks gösteriyor.
Bu nedenle olay, sosyal medyada yeni bir tartışma dalgası başlattı. Özellikle gençler ve akademik çevreler, Lavrov’un çıkışını “saygıdan uzak ve sömürgeci bakış açısının bir yansıması” olarak nitelendirmeye devam ediyor.
Milletvekili Odiljon Tojiev’in sosyal medya paylaşımı, tepkilerin simgesi haline geldi:
“Yabancı bir dilin yapay olarak tanıtımı sevgiyi değil, tam tersi bir tutumu doğurur. Saygı talep edilemez; doğal olarak kendi kendine gelir. Moskova'nın ana meydanında Özbek Türkçesi bir yazı belirirse, belki o zaman düşünürüz.”
Bu durum, Özbekistan’da ulusal kimliğin yeniden inşası, Türk dili ve kültürünün güçlendirilmesi, ve Rusya ile mesafeli diplomasi yürütülmesi yönündeki talepleri daha da görünür kıldı.
Özellikle Türk dünyası ülkeleri açısından bu gelişme, kimlik, dil egemenliği ve kültürel bağımsızlık meselelerinde halen süregelen kırılganlıkları gözler önüne seriyor.
