Kazakistan, 2024 yılı sonunda kimya sanayiinde büyük bir ekonomik başarıya imza attı. Ülke, geçen yıl toplam 2 milyar dolarlık kimya ürünü ihracatıyla önemli bir dönüm noktasını geride bıraktı. Bu rakam, bir önceki yıla göre %13’lük bir artışı temsil ediyor.
Sanayide Stratejik Dönüşüm: Sadece Ham Madde Değil, Katma Değerli Üretim
Kazakistan Başbakanı Oljas Bektenov’un açıklamalarına göre, ülkenin ekonomisini çeşitlendirme hedefi doğrultusunda kimya ve petrokimya sektörleri stratejik öncelik haline getirildi. Bu sektörler, yalnızca ihracat gelirlerini artırmakla kalmıyor, aynı zamanda tarım, madencilik, metalurji ve inşaat gibi kilit alanlara da doğrudan katkı sağlıyor.
2023'te kimya endüstrisi üretim hacmi %7,7 artarken, petrol-gaz kimyası sektöründeki büyüme %50’nin üzerine çıktı. 2024'ün ilk çeyreğinde de yükseliş devam etti: kimya sektörü %12,5 büyüme gösterdi.
Bölgesel Dev Projeler: Atyrau ve Jambıl Odakta
Atyrau bölgesinde faaliyette olan polipropilen üretim tesisi, Orta Asya'nın bu alandaki en büyük fabrikası olarak öne çıkıyor. 2023 yılında başlayan ikinci fazda polietilen üretimi hedefleniyor. Bu tesis, Kazakistan'ın en büyük yerli sanayi projelerinden biri olarak ithalata bağımlılığı azaltmayı ve yüksek katma değerli ihracatı artırmayı amaçlıyor.
Öte yandan, Jambıl bölgesinde sodyum siyanür ve amonyum sülfat üretim kapasitesinin artırılması planlanıyor. Bu kimyasallar özellikle altın madenciliği ve tarım sektörleri için kritik öneme sahip.
Geleceğin Malzemeleri: Butadien, Karbamid ve PET
Kazakistan, sadece mevcut üretimle yetinmeyip gelecekte global pazarda talebi yüksek olan ürünlere de yöneliyor. Butadien, karbamid ve poli(etilen tereftalat) (PET) üretimiyle ilgili projeler devreye alındı. Bu ürünler, özellikle otomotiv, gübre ve ambalaj sanayisinde yaygın olarak kullanılıyor.
Bu projelerin temel hedefi, ülke içinde katma değer zinciri oluşturarak ihracat potansiyelini artırmak ve yerel istihdamı güçlendirmek.
Ancak Sorunlar da Var: Ham Madde Dışa Satılıyor, Tesisler Zorlanıyor
Başarı tablosunun gölgesinde, yapısal bazı sorunlar da dikkat çekiyor. Başbakan Bektenov’un uyardığı önemli bir konu, kimyasal hammadde ihracatının %45’inin işlenmeden yurt dışına gönderilmesi. Bu durum, Kazakistan’ın uzun vadeli sanayi stratejileriyle çelişiyor.
Ayrıca, büyük umutlarla açılan polipropilen tesisi, zaman zaman plansız duruşlar yaşadı. Bu tür aksamalar, üretim verimliliğini düşürürken, ülkenin dış pazarlardaki güvenilirliğini de riske atabilir.
Yeni İş İmkânları Yolda
Tüm bu gelişmeler ışığında, petrol-gaz kimyası sektörünü geliştirme yol haritası kapsamında 3.500 yeni kalıcı iş pozisyonu oluşturulacağı duyuruldu. Sektöre yapılacak yatırımlar, yalnızca ekonomik büyüme değil, sosyal kalkınma açısından da kritik bir rol oynayacak.
