Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal girişimiyle başlayan ve iki buçuk yılı geride bırakan savaş, her iki ülkede de derin izler bıraktı. Yüz binlerce erkek cepheye gönderilirken, özellikle Ukrayna'da günlük yaşamı sürdürecek erkek işgücü neredeyse tükenme noktasına geldi. Bu durum, kadınların geleneksel olarak erkeklerin baskın olduğu, çiftçilik, demir-çelik sanayi gibi ağır işlerde çalışmaya başlamasına yol açtı.
Özellikle "dünyanın tahıl ambarı" olarak bilinen Ukrayna'da çiftçilik ülke ekonomisinde oldukça önemli bir yer tutuyor. Bu noktada kadınlar işi erkeklerden devralarak traktör kullanımı, ekme-biçme gibi işleri bizzat kendileri yapıyor.
Ukrayna'nın en büyük özel enerji şirketi DTEK'e bağlı bir madende çalışan Yatsina, savaşın başlamasından bu yana yeraltında görev yapan 130 kadından biri. Kadınlar, kömür taşıyan konveyörleri işletiyor, trenleri kullanıyor ya da güvenlik denetimlerinde görev alıyor. Madenin başkan yardımcısı Serhiy Faraonov, "Kadınların katkısı çok büyük. Erkek işçilerin çoğu askere alındı ve artık burada değil," diyor. Madende çalışan yaklaşık 1.000 erkeğin beşte biri cephedeyken, açığı kapatmak için 330 kadın işe alındı.
Kadınlar Erkek Egemen Mesleklerde
Ukrayna'da erkek işgücünün azalması, kadınları kamyon şoförlüğünden çelik fabrikalarında kaynakçılığa, otobüs şoförlüğünden tarla sürmeye kadar birçok alanda görev almaya itti. Kiev merkezli Ekonomik Strateji Merkezi’nin direktörü Hlib Vyshlinsky, "Kadınların bazı işlerde daha az yetkin olduğu düşüncesi yaygındı. Örneğin, troleybüs kullanabilirlerdi ama tren kullanmaları çok karmaşık görülüyordu. Bu önyargılar klişelerle doluydu," diyor.
Bir ankete göre, Ukraynalı işverenlerin dörtte üçü eleman sıkıntısı çekiyor. Dünya Bankası verilerine göre, savaş öncesi kadınların %47’si çalışırken, 1,5 milyon kadın (toplamın %13’ü) ülkeyi terk etti. Vyshlinsky, “Kadın istihdamı savaş öncesine göre artsa da, işgücü açığını kapatmak için yeterli değil,” diyor.
