Eurovision sezonu bir kez daha sona erdi ancak insanlar hâlâ Eurovision hakkında konuşmaya devam ediyor. Hatta internette bu ikonik şarkı yarışmasının NATO tarafından yaratıldığı iddia ediliyor.
Sosyal medyadaki paylaşımlar ve bazı haber kaynakları, askeri ittifakın Soğuk Savaş sırasında ve sonrasında yumuşak gücünü empoze etmek için bu yarışmayı kullanmak istediğini iddia ediyor.
Bazı paylaşımlarda, NATO'nun Bilgi ve Kültürel İlişkiler Komitesi'nin Kasım 1955 tarihli ve "Kuzey Atlantik Festivali"ne atıfta bulunan bir belgesinin ekran görüntüleri paylaşıldı.
Belgede bir "performansın" NATO yanlısı bir söylemi halk arasında yaymak için kullanılabileceği belirtiliyor.
Belgede, "Festivalde NATO bilgi broşürleri dağıtılması düşünülebilir" denmekte. "Ancak bunun arzu edilebilirliği dikkatle tartılmalı ve ilk bakışta bir propaganda unsuru yaratacağı için hata olacağına inanılıyor ve Festival, benzer sonuçları daha ince yollarla elde etmeyi amaçlıyor."
"Her halükarda, performansın kendisi aracılığıyla kamuoyunu NATO lehine etkilemek çok daha doğal olacaktır," diye devam ediyor.
'Kuzey Atlantik Festivali' Eurovision ile aynı şey değil
Ancak belge gerçek olsa da bağlamından koparılmıştır. Bu belge ve diğer NATO arşivleri bize ittifakın bir "Kuzey Atlantik Festivali" fikrini ortaya attığını, ancak bunun Eurovision Şarkı Yarışması gibi bir şey olmadığını ve başlangıçta tasarlandığı gibi asla gerçekleşmediğini göstermektedir.
Fransız dergisi Paris Match'in sponsorluğunda Fransız ordusu tarafından her yıl düzenlenen ve "Les Nuits de l'Armée" olarak bilinen popüler bir askeri sergi kapsamında gerçekleştirilecekti. Sergide çeşitli gösteriler yer alıyor ve her yıl Paris'te binlerce izleyicinin ilgisini çekiyordu.
NATO belgelerinden birinde "Nuits de l'Armée" sadece gösterinin çok yüksek standartta ve fiziksel düzenlemelerin mükemmel olması nedeniyle değil, aynı zamanda halkın bu tür barışçıl bir askeri gösterinin ışıltısını ve gösterişini sevmesi nedeniyle de popülerdir" deniyordu. "İşte bu son düşünce 'Paris Match' yayıncılarını, Fransız 'Nuits de l'Armée' çizgisinde, çeşitli NATO ülkelerinin silahlı kuvvetlerinden seçilmiş birliklerin katılacağı bir Kuzey Atlantik Festivali öngörmeye sevk etmiştir."
Fikir, İngiltere'den gayda müziği eşliğinde bir İskoç yürüyüşü, Belçika polis köpeklerinin gösterisi ve Kanada Atlı Polislerinin nöbet değişimi gibi farklı NATO üyelerinin kültürel askeri gösterilerini sergilemekti.
İnternetteki iddialar kısmen Eurovision Şarkı Yarışmasının ilk düzenlendiği yıla dayanıyor: 1956, yani NATO'nun bu belgelerden bazılarını yayınlamasından bir yıl sonra. "Kuzey Atlantik Festivali"de Eurovision Şarkı Yarışması ile karıştırılmış olabilir, çünkü Avrupa'da birlik ve barışı teşvik etmek ve kıta genelinde kültür ve medyayı kutlamak gibi belirli özellikleri ve amaçları paylaşıyorlar.
Bir başka belgede, BBC'nin Avrupa Yayın Birliği'ne (EBU) ait Eurovision ağını kullanarak festivali Avrupa çapında yayınlamayı önerdiğinden bahsedilmektedir.
NATO belgede şöyle diyor: "Kuzey Atlantik Festivali projesi kısa bir süre önce Londra'da Enformasyon Bölümü BBC Televizyon Servisi ile temasa geçtiğinde, BBC programın Eurovision ağı (Birleşik Krallık, Fransa, Almanya, İtalya ve Hollanda) üzerinden yeniden yayınlanmasına kesinlikle hazır olduğunu belirtti."
"BBC yetkilileri Kuzey Atlantik Festivali gibi bir gösterinin tam da aradıkları türden bir etkinlik olduğunu açıkladılar," diye ekliyor.
Bununla birlikte, Eurovision ağı Eurovision Şarkı Yarışması ile aynı şey değil: ilki 1954 yılında EBU tarafından Avrupa çapında TV ve radyo içeriği alışverişi için oluşturulan bir yayın altyapısıyken, ikincisi bu ağı katılımcı ülkeler arasında canlı bir müzik yarışması yayınlamak için kullanan özel bir eğlence programıdır.
Eurovision Şarkı Yarışması'nın internet sitesinde ağ fikrinin İsviçre Yayın Kurumu Genel Müdürü Marcel Bezençon'dan, yarışma fikrinin ise İtalya'nın ulusal yayın kuruluşu RAI'den geldiği belirtiliyor.
Web sitesinde, "Eurovision Network'ün üreteceği en popüler ve başarılı program, kendi adını taşıyan Eurovision Şarkı Yarışması olacaktır" deniyor. "1955 yılında Monako'nun Monte Carlo kentinde yapılan Program Komitesi toplantısında ortaya atılan önerilerin ardından EBU, aynı yıl Roma'da yapılan Genel Kurul oturumunda Eurovision Şarkı Yarışması'nın düzenlenmesine karar verdi."
"Yarışma için ilham kaynağı, 1951'den beri aynı adı taşıyan sahil kasabasında Festival di Sanremo'yu (Sanremo İtalyan Şarkı Festivali) düzenleyen RAI'den geldi" diye devam ediyor.
Bazı sosyal medya paylaşımlarında olduğu gibi, Eurovision Şarkı Yarışması'nın SSCB ve daha sonra Rusya'ya karşı NATO yanlısı propaganda yapmak için yaratıldığını öne sürmek de doğru değil. Hem Rusya hem de Belarus, sırasıyla 2022 ve 2021 yıllarında askıya alınana kadar Eurovision Şarkı Yarışması'na katılım da dahil olmak üzere EBU'nun tam üyesiydi.
Her iki ülke de NATO üyesi değil ve bu da askeri ittifakın EBU'dan bağımsız olduğunu gösteriyor.
Nihayetinde, bir NATO yetkilisi EuroVerify'a yaptığı açıklamada, ittifakın şarkı yarışmasının oluşturulmasında hiçbir rol oynamadığını söyledi ve aksi yöndeki iddiaları yanlış olarak nitelendirdi.
Bu arada Eurovision Şarkı Yarışması sözcüsü de "bu iddiaların hiçbir gerçekliği olmadığını" söyledi.
Sözcü, "Eurovision Şarkı Yarışması 1956 yılında Avrupa Yayın Birliği tarafından oluşturuldu ve 56 ülkeden kamu hizmeti medyası olan üyeleri adına yarışmayı koordine etmeye devam ediyor," dedi.