Tanrı’ya inanıp dinleri reddeden bir görüş olan Deizm, özellikle son yıllarda gençler arasında daha fazla konuşulmaya başlandı. Peki deistler neye inanır? Deizm neden eleştiriliyor? İşte detaylar...
Tanrı’ya İnanç Var Ama Din Yok
Deizm, evrenin bir yaratıcısı olduğuna inansa da bu Tanrı’nın insanların hayatına müdahale etmediğini savunur. Deistlere göre Tanrı, evreni bir saat gibi kurup kendi haline bırakmıştır. Bu nedenle Tanrı’nın mucize göstermesi, vahiy göndermesi, peygamberlerle iletişim kurması gibi kavramlara inanılmaz.
Deist görüşte olanlar, doğayı gözlemleyerek bir yaratıcıya ulaşılabileceğini, bunun için dini metinlere ya da inanca gerek olmadığını savunur. Bu düşünce, özellikle akılcılığı ve bireysel gözlemi esas alır.
Vahiy ve Mucizelere İnanç Yok
Deizme göre Tanrı, ne peygamber göndermiştir ne de bir kitap aracılığıyla insanlığa seslenmiştir. Bu yüzden deistler; İncil, Tevrat, Zebur gibi kutsal kitaplara ve bu kitaplarda geçen mucizelere inanmaz. Tanrı'nın insan olarak yeryüzüne geldiği inancı da Deizm'e tamamen aykırıdır.
Neden Eleştiriliyor?
Teolojik bakış açısıyla bakıldığında Deizm ciddi şekilde eleştiriliyor. Özellikle Hristiyanlık inancına göre; Tanrı, yalnızca evrenin yaratıcısı değil, aynı zamanda sevgi dolu bir baba figürüdür. Kutsal Kitap'a göre Tanrı, insanla ilişki kurmak isteyen, onunla birlikte yürümek isteyen bir Tanrı’dır.
Bu inanca göre; Tanrı, günahkâr insanı kurtarmak için bir plan yapmış, İsa Mesih’i dünyaya göndermiştir. İsa’nın çarmıhta ölümü ve dirilişi, insanlık için kurtuluşun anahtarı olarak görülür. Bu yönüyle Deizm, Tanrı’nın sevgisini ve müdahalesini reddettiği için teolojik çevrelerce “eksik ve yanıltıcı” olarak değerlendiriliyor.
“Bir Tasarımcı Var Ama İletişimsiz Olmaz”
Hristiyan teologlar, doğada bir tasarımcının izlerinin olduğu konusunda deistlerle benzer düşüncelere sahip olsa da şu noktada ayrılıyorlar:
“Eğer bir tasarımcı varsa ve insanı bu kadar merkeze almışsa, o zaman insanlığa seslenmesi de kaçınılmazdır. Ölüm gibi evrensel bir sorun varken, Tanrı’nın bir çözüm sunması gerekmez mi?”
Bu yaklaşıma göre Tanrı, insanlığa sadece doğa aracılığıyla değil, peygamberler ve İsa Mesih aracılığıyla da seslenmiştir. Kutsal Kitap, insanı Tanrı ile sevgi temelli bir ilişkiye davet eder.
“Tanrı Dünyayı Sevdi ve Oğlunu Gönderdi”
Hristiyanlık inancı, Tanrı’nın sevgisini şu ayetle ifade eder:
“Çünkü Tanrı dünyayı o kadar çok sevdi ki, biricik Oğlu’nu verdi. Öyle ki, O’na iman edenlerin hiçbiri mahvolmasın, hepsi sonsuz yaşama kavuşsun.” (Yuhanna 3:16)
Bu nedenle, Hristiyan bakış açısına göre Tanrı yalnızca uzaktan izleyen değil, insanlık tarihine defalarca müdahale eden, seven, kurtaran bir Tanrı’dır. Deizm ise bu ilişkiyi ve Tanrı’nın insanlığa olan ilgisini reddettiği için eleştirilerin hedefi olmaktadır.
