Her yıl 10-16 Mayıs tarihleri arasında kutlanan Dünya Engelliler Haftası, yalnızca engelli bireylerin değil, aynı zamanda onların ailelerinin yaşadığı zorlukları da gündeme taşıyor. Bu kapsamda engelli çocuğu olan annelere erken emeklilik hakkı tanınması, kamuoyunun dikkatini çeken önemli bir sosyal destek uygulaması olarak öne çıkıyor.
Engelli Çocuğu Olan Annelere Erken Emeklilik Hakkı Nedir?
2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, ağır engelli çocuğu bulunan annelere emeklilikte önemli avantajlar sağlıyor. Kanun kapsamında:
- Her 360 günlük çalışmaya ek olarak 90 gün prim günü ekleniyor.
- Bu sayede yılda 450 gün çalışılmış sayılıyor.
- Hem prim günü artışı hem de emeklilik yaşında indirim imkânı tanınıyor.
Erken Emeklilik Sistemi Nasıl İşliyor?
SGK erken emeklilik şartları kapsamında, anneler çocuklarının ağır engelli olduğunu belgelendirdikleri takdirde bu haktan faydalanabiliyor. Örneğin:
- Ekim 2008 sonrası çalışmaya başlayan bir anne,
- 5940 gün prim biriktirmişse,
- Ek olarak 1485 gün daha kazanır ve toplamda 7425 güne ulaşır.
- Bu da annenin yaklaşık 4 yıl erken emekli olmasına olanak tanır.
Erken Emeklilikten Kimler Faydalanabilir?
Engelli çocuk annelerine erken emeklilik hakkından yararlanabilecek sigortalı kadınlar:
- 4/a (SSK) kapsamında çalışanlar,
- 4/b (BAĞ-KUR) kapsamında olanlar,
- 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında görev yapan memurlar,
- İsteğe bağlı sigorta primi ödeyen anneler.
Erken Emeklilik Başvuru Süreci ve Gerekli Belgeler
Bu haktan yararlanmak isteyen annelerin, çocuklarının “başkasının sürekli bakımına muhtaç” olduğuna dair sağlık kurulu raporu alması gerekiyor. Raporlar, SGK sağlık kurulları tarafından düzenlenmektedir.
Erken Emeklilik Başvuru Adresleri:
-
SSK ve BAĞ-KUR’lu anneler: Son çalıştıkları yerin SGK il müdürlüğüne veya merkezine başvurmalı.
- Memur anneler: Görev yaptıkları ilin SGK müdürlüğüne başvurabilir.
Erken Emeklilik İşlemlerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
2008 öncesi çalışmalar bu hakka dâhil edilmez.
- Aktif çalışma şartı aranmaz, ancak prim ödenmemiş sigorta girişleri sayılmaz.
- Rapor, emeklilik yaşı beklenmeden alınabilir.
- Ek gün hakkı, çocuğun ağır engelli olduğu dönemle sınırlıdır.
- Çocuk evlenirse veya yatılı devlet kurumunda bakıma alınırsa hak sona erer.
- Evlat edinilen çocuklar için de hak geçerlidir ancak velayet annede olmalıdır.
- Polis, asker gibi mesleklerde yıpranma hakkı bulunan anneler, bu haktan çifte avantaj ile faydalanabilir.
