Yargıtay, iş sözleşmelerinde sıkça kullanılan “fazla çalışma ücrete dahildir” ibaresine net bir sınırlama getirdi. İşçilerin fazla mesai haklarını koruyan bu karar, işverenlerin keyfi uygulamalarına dur diyor. Türkiye, OECD ülkeleri arasında haftalık 45,7 saatle en fazla mesai yapılan ülke konumunda. Ancak birçok işçi, fazla mesai ücretlerini alamıyor. Yargıtay’ın kararı, işçilere umut olurken, asgari ücretliler için de önemli bir güvence sağlıyor. İşte detaylar!
Yargıtay’dan Tarihi Karar: Fazla Mesaiye Sınır
Yargıtay, iş sözleşmelerindeki “fazla mesai ücrete dahildir” ibaresinin işçileri sınırsız çalışmaya zorlayamayacağına hükmetti. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, haftalık 45 saati aşan her çalışma fazla mesai sayılıyor ve yüzde 50 zamlı ödenmesi gerekiyor. Yıllık fazla mesai sınırı ise 270 saat. Bu sınırı aşan durumlarda, işverenler işçilere ek ücret ödemek zorunda. Karar, işçilerin haklarını korurken, işverenlerin bu ibareyi kötüye kullanmasını engelliyor.
Türkiye’de Mesai Gerçeği: OECD’nin 4 Katı
OECD verilerine göre, Türkiye haftalık 45,7 saatlik çalışma süresiyle en fazla mesai yapılan ülke. OECD ortalaması 37 saatken, Türkiye’deki çalışanların yüzde 15,1’i haftada 60 saatten fazla çalışıyor. Bu oran, OECD’nin yaklaşık dört katı. Ancak işçilerin çoğu, fazla mesai ücretlerini alamıyor. Yargıtay’ın kararı, bu adaletsizliği gidermeyi hedefliyor.
Asgari Ücretlilere Özel Koruma
Yargıtay, asgari ücretle çalışanlar için çarpıcı bir karar aldı. Asgari ücret alan bir işçinin sözleşmesinde “fazla mesai ücrete dahildir” ibaresi olsa bile, bu geçersiz sayılıyor. İşveren, fazla mesai yaptırdığında bu ücretleri ödemek zorunda. Örneğin, 2025’te asgari ücret net 22.104 TL. Haftada 10 saat fazla mesai yapan bir asgari ücretli, aylık yaklaşık 3.600 TL ek ücret talep edebilir.
Fazla Mesai Ücreti mi, İzin mi?
İşçiler, fazla mesai ücretini nakit yerine izin olarak da kullanabilir. Her 1 saat fazla mesai, 1 saat 30 dakika serbest zaman hakkı doğuruyor. Ancak bu iznin, işçinin yazılı talebiyle ve 6 ay içinde kullanılması gerekiyor. Ücret alacakları için ise sadece son 5 yılın hakları talep edilebiliyor. Bu yüzden işçilerin haklarını zamanında araması kritik.
İşçilere Haklarını Arama Çağrısı
Yargıtay’ın kararı, işçilere fazla mesai ücretlerini talep etme cesareti veriyor. İşverenler, 270 saatlik yıllık sınırı aşan fazla mesailerde ek ödeme yapmak zorunda. Çalışanlar, iş sözleşmelerindeki belirsiz ibarelere güvenmek yerine, fazla mesai kayıtlarını tutarak haklarını arayabilir. İş Mahkemeleri’nde dava açmak için 5 yıllık zamanaşımı süresi unutulmamalı.
İşçi Hakları İçin Dönüm Noktası
Yargıtay’ın “fazla mesai ücrete dahildir” ibaresine getirdiği sınırlama, Türkiye’deki milyonlarca işçiye umut oldu. Özellikle asgari ücretliler için büyük bir güvence sağlayan karar, fazla mesai ücretlerinin ödenmesini zorunlu kılıyor. OECD’nin dört katı mesai yapan Türkiye’de, işçilerin haklarını koruyan bu karar, işverenlere net bir mesaj veriyor: Fazla mesai ücreti ödemekten kaçılamaz.
