Hindistan’ın Keşmir bölgesindeki Pahalgam’da gerçekleşen terör saldırısında 26 kişi hayatını kaybetmesi üzerine bu saldırıya misilleme olarak, Hindistan Pakistan’a yönelik 7 Mayıs’ta “Operasyon Sindoor” adını verdiği hava saldırıları düzenlemiştir. Hindistan bu operasyon çerçevesinde, Pakistan kontrolündeki Keşmir’de ve iç bölgelerde bulunan dokuz hedefi “terör kampı” olduğu gerekçesiyle vurmuştur.
Pakistan ise bu operasyonlara karşılık olarak Hindistan'a karşı "Banyan-ul-Marsus" ("Güçlü Duvar") adını verdiği geniş çaplı bir askeri operasyon başlatmıştır. Kısa süreli olsa da oldukça etkili olan savaşta Pakistan tarafı 6 Hint uçağını düşürdüğünü iddia etmiştir. Operasyonun ardından, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, bu tür saldırıların devam etmesi halinde benzer operasyonların süreceğini belirtmiştir. Pakistan ise her zmaan cevap vereceklerini son savaştan ise zaferle ayrıldıklarını belirtmiştir.
Pakistan ile Hindistan arasında süren savaşta belki de en çok konuşulan “dış güç” olarak Türkiye’nin ismi geçmiştir. Zira Türkiye tarihsel müttefiki Pakistan’a yönelik destek faaliyetlerine girişirken Hindistan Türkiye’ye yönelik suçlayıcı açıklamalarda bulunmuştur. Hatta o derece ki Hintli turistlere Türkiye’ye ve Azerbaycan’a gitmemeleri yönünde çağrıda dahi bulunulmuştur.
Bugün son gelen haberlerde konunun sadece turistlere yönelik boykot çağrılarıyla sınırlı olmadığı anlaşılmıştır. Zira, Hindistan Sivil Havacılık Bakanlığı’na bağlı Sivil Havacılık Güvenliği Bürosu (BCAS), Çelebi Airport Services India Ltd’nin güvenlik iznini derhal geçerli olacak şekilde iptal ettiğini duyurdu.
Çelebi Aviation’ın Hindistan’daki Varlığı Sona Mı Eriyor?
1958’de Ankara’da kurulan ve şu anda altı ülkede faaliyet gösteren Çelebi Aviation, Hindistan pazarına 2008 yılında Mumbai Havalimanı’nda faaliyete geçerek adım attı. Günümüzde şirket Hindistan’daki 9 büyük havalimanında faaliyet gösteriyor: Delhi, Mumbai, Cochin, Kannur, Bangalore, Haydarabad, Goa, Ahmedabad ve Chennai.
Şirket, Delhi’de yılda 58.000 uçuş ve 540.000 ton kargo operasyonunu yönetiyor. Hindistan genelinde yaklaşık 7.800 kişiye istihdam sağladığı belirtiliyor.
Siyasi Baskı ve Yerel Tepki
Mumbai’de iktidarda bulunan Shiv Sena partisinin liderlerinden Murji Patel, Çelebi’nin Mumbai Havalimanı ile olan sözleşmesinin iptal edilmesi çağrısında bulunmuş ve 10 gün içinde adım atılmazsa protesto başlatacaklarını açıklamıştı.
Maharashtra’da iktidarda olan Shiv Sena, “Mumbai’de hiçbir Türk firmasına izin vermeyeceğiz” diyerek baskıyı artırdı.
Çalışanlar ve Operasyonlar Ne Olacak?
Delhi Uluslararası Havalimanı (DIAL) Çelebi ile bağlarını kopardığını duyurmuş, operasyonlarda aksamaya izin verilmeyeceğini ve mevcut çalışanların yeni işverenlere devredileceğini açıklamıştı.
Delhi Uluslararası Havalimanı işletmecisi GMR, Çelebi ile olan iş birliğini sona erdirdiklerini ve yer hizmetlerinin bundan sonra AISATS ve Bird Group tarafından sürdürüleceğini duyurdu.
Hindistan Sivil Havacılık Bakan Yardımcısı Murlidhar Mohol, ülke genelinde Çelebi’ye yönelik yasak çağrılarının dikkate alındığını belirterek, “Ulusal çıkarların korunması amacıyla bu şirketin güvenlik izni iptal edilmiştir” açıklamasında bulundu.
Öte yandan Hindistan’ın önde gelen yükseköğretim kurumlarından Jawaharlal Nehru Üniversitesi (JNU), Türkiye’deki İnönü Üniversitesi ile yaptığı akademik iş birliği anlaşmasını da “ulusal güvenlik” gerekçesiyle askıya aldığını duyurdu.
Adani Airport Holdings ise geçen hafta Çin merkezli DragonPass şirketiyle olan lounge erişim anlaşmasını sona erdirdiğini açıkladı. Kararın gerekçesi açıklanmadı.
Hindistan TRT Word'e de geçtiğimiz günlerde erişim engeli getirmişti.
Celebi’nin Borsadaki İşlemleri Durduruldu
Karar sonrası Borsa İstanbul‘da faaliyet gösteren Çelebi şirketinin talebiyle işlemleri geçici olarak durduruldu. KAP’a yapılan açıklamada “CLEBI.E (ÇELEBİ HAVA SERVİSİ A.Ş.) sırası Pay Piyasası Prosedürü’nün 4.3.4.2 maddesi uyarınca şirketin talebi üzerine geçici olarak işleme kapatılmıştır” ifadeleri kullanıldı. Çelebi’nin Hindistan’daki operasyonlarına devam edebilmesi için bu güvenlik izni kritik öneme sahip. Zira sivil havacılık mevzuatına göre, yer hizmetleri şirketlerinin ilgili havalimanlarında faaliyet gösterebilmesi için geçerli bir BCAS güvenlik iznine sahip olmaları gerekiyor.
Çelebi’den Kamuoyuna Açıklama
Kararın ardından Çelebi, Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yaptığı açıklamada, Hindistan’ın iddialarının gerçeği yansıtmadığını belirterek tüm idari ve hukuki yollara başvuracaklarını duyurdu.
Konuya ilişkin KAP’a şu açıklama yapıldı: Şirketimizin; Sermayesinin %99.9’una sahip olduğumuz bağlı ortaklığımız Celebi Airport Services India Pvt. Ltd.’nin (“CASI”)’nin faaliyet gösterdiği(i) Delhi (DEL) Indira Gandhi Uluslararası Havalimanı, (ii) Bengaluru (BLR) Kempegowda Uluslararası Havalimanı, (iii) Cochin (COK) Uluslararası Havalimanı, (iv) Hyderabad (HYD) Rajiv Gandhi Uluslararası Havalimanı, (v) Goa (GOX) Manohar Uluslararası Havalimanı ve (vi) Kannur (CNN) Uluslararası Havalimanları’nda, Sermayesinin %61’ine sahip olduğumuz bağlı ortaklığımız Celebi GH India Private Limited (“CGHI”)’in faaliyet gösterdiği Ahmedabad Uluslararası Havalimanı’nda, Sermayesinin %59’una sahip olduğumuz bağlı ortaklığımız Celebi Nas Airport Services India Private Limited’ın (“Celebi Nas”) faaliyet gösterdiği Mumbai (BOM) Chhatrapati Shivaji Maharaj Uluslararası Havalimanı’nda, Sermayesinin %74’üne sahip olduğumuz bağlı ortaklığımız Celebi Delhi Cargo Terminal Management India Private Limited (“Celebi Delhi Cargo”) faaliyet gösterdiği Delhi (DEL) Indira Gandhi Uluslararası Havalimanı’nda, Sermayesinin %100’üne sahip olduğumuz bağlı ortaklığımız Celebi GS Chennai Private Limited (“CGSC”) faaliyet gösterdiği Chennai (MAA) Uluslararası Havalimanı’nda havaalanı yer hizmetleri ve antrepo hava kargo hizmetlerinde bulunabilmeleri için Hindistan’da tabii olunan mevzuat gereği kendilerine verilen güvenlik izinlerinin, ulusal güvenlik çıkarlarına aykırılık teşkil ettiği iddiasıyla Hindistan Sivil Havacılık Bakanlığı Sivil Havacılık Güvenlik Bürosu tarafından iptal edildiğine dair Sivil Havacılık Bakanlığı Sivil Havacılık Güvenlik Bürosu’nun talimatları yukarıda belirtilen ilgili bağlı ortaklıklarımıza 15.05.2025 (bugün) tarihinde tebliğ edilmiştir.
“Faaliyetler askıya alınmış durumdadır” İşbu tebligatlar neticesinde CASI, CGHI, Celebi Nas’ya, Celebi Delhi Cargo ve CGSC’nın yukarıda belirtilen havalimanlarındaki faaliyetleri, Hindistan’daki ilgili mevzuat gereğince askıya alınmış durumdadır. Sermayesinin %65’i uluslararası yatırımcılara (Amerika, Kanada, Suudi Arabistan, Singapur, İtalya, Birleşik Arap Emirlikleri ve diğer bazı ülkelerden çeşitli yatırımcılar) ve geri kalan %35’i ise Çelebioğlu Ailesi’ne ait olan Çelebi Havacılık Holding A.Ş. bünyesinde faaliyet gösteren Şirketimiz, Hindistan dışında Türkiye, Macaristan, Almanya, Tanzanya ve Endonezya’daki çeşitli havalimanlarında faaliyetlerini kesintisiz olarak sürdürmektedir.
10 bin Hint vatandaşına istihdam sağlıyor Hindistan’daki bağlı ortaklıklarımız vasıtasıyla ülkenin havacılık sektörünün gelişimine ve büyümesine önemli katkılarda bulunan Şirketimiz, 2009 yılından bu yana Hindistan’da yer hizmetleri ve antrepo hava kargo hizmetleri sektöründeki en büyük yabancı yatırımcı olarak; Hindistan’da şu ana kadar yaklaşık 10.000 Hindistan vatandaşına istihdam imkanı sağlamış ve ülkeye 250 Milyon Amerikan Doları’ndan fazla yatırım yapmıştır.
“Tüm idari ve hukuki yollara başvuracaktır” Bağlı ortaklıklarımız faaliyetlerine başladıkları günden bu yana, hiçbir suretle Hindistan’daki ulusal güvenlik çıkarlarına ve ülkedeki ilgili mevzuata aykırılık teşkil edecek bir faaliyette bulunmamıştır. İdari otoritelerce haksız ve gerçeğe aykırı iddialara dayanarak güvenlik izinlerinin iptal edilmesi neticesinde Hindistan’daki havalimanlarında yaşanabilecek olası sıkıntılar, gecikmeler, havalimanı faaliyetlerini ve sivil hava trafiğini olumsuz etkileyebilecek gelişmelerden Şirketimiz ve bağlı ortaklıklarının herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Şirketimiz, gerçeği yansıtmayan bu iddiaların aydınlatılması ve dolayısıyla bu talimatların iptali yönünde ilgili tüm idari ve hukuki yollara başvuracaktır.
Şirketimizin 2024 konsolide ciro toplamı yaklaşık 19,2 Milyar TL_(2024 yılı ortalama USD/TL kuru dikkate alındığında yaklaşık 585 Milyon USD) olup; işbu tutardaki bağlı ortaklıklarımızın payları aşağıdaki gibidir: Celebi Nas: %8,80 CASI: %9,22 Celebi Delhi Carg %15,18 CGHI: %0,22 CGSC: %0,36
