Celal Şengör, Türk jeoloji dünyasında önemli bir bilim insanı olarak tanınmaktadır. 24 Mart 1955 tarihinde İstanbul’da doğan Şengör, bilimsel kariyerine uluslararası alanda büyük katkılar yaparak, dünya çapında tanınan bir akademisyen haline gelmiştir. Şengör, özellikle yerbilim ve tektonik alanındaki çalışmalarıyla büyük başarılar elde etmiştir.
Eğitim ve Akademik Kariyer
Şengör, ilk eğitimini İstanbul’daki Robert Koleji'nde tamamladıktan sonra, 1978 yılında Amerika Birleşik Devletleri'ndeki State University of New York at Albany'den jeoloji alanında lisans diplomasını aldı. Aynı üniversitede 1979’da yüksek lisansını tamamladı ve ardından 1982’de yine aynı üniversiteden doktor unvanını alarak bilimsel kariyerine önemli bir adım attı. 1981 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Maden Fakültesi'nde asistanlık yapmaya başlayan Şengör, 1986’da İTÜ’de doçentlik unvanı kazanmıştır.
Uluslararası Başarılar ve Ödüller
Celal Şengör, uluslararası bilim dünyasında da önemli başarılar elde etmiştir. 1984 yılında Londra Jeoloji Cemiyeti tarafından Başkanlık Ödülü’ne layık görülmüş, 1986'da ise TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü kazanmıştır. 1997 yılında Fransız Bilimler Akademisi tarafından yerbilimleri dalında büyük ödül olan Lutaud Ödülü'nü kazanmıştır. Aynı yıl Londra Jeoloji Cemiyeti'nin Bigsby Madalyası ile ödüllendirilen Şengör, 2000 yılında Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi'ne yabancı üye olarak kabul edilen ilk Türk bilim insanı olmuştur.
Jeolojik Araştırmalar ve Katkılar
Şengör’ün bilimsel çalışmaları, jeolojinin çeşitli alanlarını kapsamaktadır. Yapısal yerbilim ve tektonik üzerine yaptığı araştırmalarla adını duyurmuştur. Özellikle şerit kıtaların dağ kuşaklarının yapısına etkisi ve Kimmer Kıtası adını verdiği şerit kıta keşfi büyük önem taşımaktadır. Ayrıca Orta Asya'nın jeolojik yapısına dair yaptığı çalışmalar ve Türkiye'nin tektonik yapısını değerlendiren makaleleri, jeoloji biliminin önemli taşları arasında sayılmaktadır.
Uluslararası Akademik Görevler ve Katkılar
Şengör, Fransa, Birleşik Krallık, Avusturya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde misafir öğretim üyeliği yapmıştır. Collège de France, Oxford Üniversitesi, California Institute of Technology (Caltech) ve Salzburg Lodron-Paris Üniversitesi gibi prestijli kurumlarda dersler vermiştir. Ayrıca, birçok uluslararası jeoloji dergisinde editörlük yapmış ve bu alandaki bilimsel katkılarıyla tanınmıştır.
Yayınları ve Kitapları
Celal Şengör, 6 kitap ve 175 bilimsel makale ile jeoloji dünyasına büyük katkılar sunmuştur. Ayrıca, bilimsel düşünce üzerine yazdığı denemeler ve tarih, felsefe üzerine kaleme aldığı eserler de bulunmaktadır. Özellikle “Zümrütname” adlı kitabı, bilim dünyasında önemli bir yer tutmaktadır. Şengör, bu eserinde bilimsel düşüncenin gelişimini anlatmakta ve bilimsel bakış açısını geniş bir perspektiften ele almaktadır.
Özel Hayatı ve Kişisel Görüşleri
Celal Şengör, jeolojiye olan ilgisinin nasıl başladığını, "Bir Bilim Adamının Serüveni" adlı kitabında anlatmaktadır. Küçük yaşlarda Jules Verne’in eserlerini okuduktan sonra jeolojiye duyduğu ilginin arttığını belirtmektedir. Şengör, Asperger sendromu teşhisi almış ve bu özelliğinin bilimsel çalışmalarına katkı sağladığını dile getirmiştir.
1986 yılında Oya Maltepe ile evlenen Celal Şengör’ün H. C. Asım Şengör adında bir oğlu vardır.
Celal Şengör, yalnızca Türk jeoloji dünyasının değil, dünya çapında da saygın bir bilim insanıdır. Gerek akademik başarıları, gerekse bilim dünyasına katkıları ile geniş bir etki alanı yaratmış ve pek çok ödül kazanmıştır. Jeoloji alanındaki çalışmaları, sadece bilimsel birikim yaratmakla kalmamış, aynı zamanda küresel anlamda jeolojik süreçlere olan bakış açısını değiştirmiştir.
