Attila İlhan, Türk modern düşünce tarihinin tartışmaz en önemli isimlerindendir. Ulusal Sosyalizm, olarak tanımlanan akımın Türkiye'deki taşıyıcılarından biri olan İlhan, Milliyetçilik ve Sosyalizm'i harmanlayan görüşleriyle bir döneme damga vurmuştu.
Attila İlhan'ın Kemalizm, Milli Kurtuluşçuluk, Türk tarihi ve edebiyatı üzerine çalışmaları birçok ünlü ismi etkilemişti. İlhan'ın fikirlerinden etkilenen yazarlar ve o fikirleri takip eden isimler 1990'lı yılların ikinci yarısından itibaren "Ulusalcılar" olarak anılmıştı. Usta yazar, Türk dünyasının tarihine derin izler bırakan Mirsaid Sultan Galiyev'in tanıtılması içinde yoğun çaba sarf etmişti.
Hangi Serisi Neden Yazıldı?
Attila İlhan, gençlik yıllarından itibaren politik faaliyetlerde yer aldı. Lise yıllarında Nazım Hikmet'in yasaklı şiirlerini okuduğu ve üzerinde barındırdığı gerekçesiyle eğitim hayatına son verilen Attila İlhan, yurtdışı dönemi de dahil olmak üzere siyasetten vazgeçmedi. Paris yıllarında fikri olarak konumlanacağı yeri bulmak için çalışmalar yürüttü.
Şair, tartışmasız bir biçimde Kemalist doktrini savundu. Ancak dönemin diğer sol - Kemalist akımlarından ayrıldı. Çünkü Attila İlhan, Türk milliyetçiliğini Kemalizm'in ayrılmaz ve en önemli parçası olarak kabul ediyordu. İlhan'a göre anti emperyalist olmayan solculuk da milliyetçilik de gereksizdi. Vatanseverliğin birinci şartı, tıpkı Mustafa Kemal Atatürk'ün yaptığı gibi anti - emperyalist olmaktı.
Attila İlhan, bu fikirleri doğrultusunda milliyetçi ve vatansever solcu gençleri bir araya getirmek istedi. Cumhuriyetin kurucu felsefesinden yana olan, Türk tarihine öykünen, milli ve manevi değerleri kucaklayan gençlerin fikir çatışmalarında kaybolmaması için faaliyet yürüttü. Eserlerinde, vatanseverler için Kuvayı Milliye modelini rol gösterdi. Solcu, sağcı gibi tanımlamalara takılmamak gerektiğini vurguladı.
Türk milliyetçiliği başta olmak üzere birçok fikri inceledi. Attila İlhan'ın düşünce dünyasını etkileyen en önemli isim, Mustafa Kemal Atatürk'ten sonra Mirsaid Sultan Galiyev oldu. Galiyev, İslamcı, Türkçü ve Sosyalist fikirleri bir arada taşıyan bir insandı. Orta Asya'daki esir Türkler için Sovyetlere karşı mücadele etmiş ve Stalin yönetimi tarafından idam edilmişti. Galiyev'in 3 ana akımdan oluşan milliyetçi görüşlerini taşıdığı "Ulusal Komünizm" doktrini İlhan tarafından benimsendi.
Özellikle "Batı" karşıtlığı konusunda Türkiye'deki 3 ana akımın bir araya gelebileceğini savundu. Herkesin inancının eşit olarak yaşamasını, vatanı sevmek noktasında milliyetçi olmasını, ortak payda ve bölüşümde ise eşitlik prensibine dayanarak sosyalizmden ilham alınması gerektiğini söyledi. Bununla da yetinmeyen Attila İlhan, bu akımlar içindeki zararlı oluşumları kendi perspektifinden yorumladı.
Attila İlhan'ın sıralı olarak ele aldığı konular, "Hangi?" serisinin temelini oluşturdu. Şair, çalıştığı sosyal ve siyasal meseleler üzerindeki fikirlerini "Hangi?" adını verdiği seriyle anlattı. Milliyetçilik başta olmak üzere birçok konuda tezlerini, siyasal olarak durulacak yeri, akımlar içindeki yanlış temsilcileri ve anlayışları tek tek anlattı.
Hangi? serisi Attila İlhan'ın en çok tartışılan eserlerini oluşturdu. Türk düşünce hayatında önemli bir rol oynamasına yol açtı.
Serinin Orijinal Adı ve İçindeki Eserler
Attila İlhan yazmış olduğu seriye "Anılar ve Acılar" serisi adını verdi. Ancak kitapların isminin "Hangi?" ile başlaması, serinin adının "Hangi?" serisi olarak kalmasına sebebiyet verdi. Seri basım yılına göre şu kitaplardan oluştu:
- 1970: Hangi Sol?
- 1972: Hangi Batı?
- 1976: Hangi Seks?
- 1980: Hangi Sağ?
- 1981: Hangi Atatürk?
- 1991: Hangi Edebiyat?
- 1995: Hangi Laiklik?
- 1997: Hangi Küreselleşme?
*Attila İlhan'ın "Hangi?" serisinde yer alan kitaplar
