Türkiye, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle dünya çapında tanınsa da trafik düzeni, özellikle büyük şehirlerde ciddi bir sorun olarak öne çıkıyor. Otoyollarda ve çok şeritli yollarda sağ şeritlerin genellikle boş kaldığı, buna karşın orta ve sol şeritlerin aşırı dolu olduğu bir tablo bugün dünyada olduğu kadar Türkiye’nin de trafik kültürünün en dikkat çekici sorunlarından biri.
Şerit Kullanımı Kurallara Aykırı
Karayolları Trafik Yönetmeliği’ne göre sağ şerit ağır vasıtalar için ayrılmışken, orta şerit sollama ve çıkış, sol şerit ise yalnızca hızlı geçiş ve dönüşler için kullanılmalı. Ancak, Türkiye’de sürücüler bu kurallara uymuyor. Orta şeritte düşük hızda seyreden araçlar, sol şeridi gereksiz yere işgal eden sürücüler ve ani şerit değiştirmeler, trafik düzenini altüst ediyor. Bu alışkanlıklar, “makas atma” gibi tehlikeli manevraları tetikleyerek kazalara davetiye çıkarıyor. Sürücülerin sağ şeridi kullanmaktan kaçınması hem trafik akışını yavaşlatıyor hem de diğer sürücülerde tepkiye neden oluyor.
2024-2025 Trafik Kazası Verileri ve Şerit İhlalleri
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 yılına ait kesin verileri henüz yayımlanmamış olsa da Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığı’nın 2024 raporları, trafik kazalarının ciddiyetini ortaya koyuyor. 2024’te toplam 623 bin 148 trafik kazası meydana geldi; 2 bin 713 kişi hayatını kaybetti, 388 bin 644 kişi yaralandı. Bu kazaların 356 bin 368’i maddi hasarlı, 264 bin 491’i ise ölümlü ve yaralanmalıydı. Şerit ihlalleri, 25 bin 218 kaza ile en sık rastlanan kusurlar arasında üçüncü sırada yer aldı. Yandan çarpma (90 bin 780 kaza) ve arkadan çarpma (29 bin 365 kaza) gibi kazalar, şerit ihlallerinin doğrudan sonucu olarak öne çıktı.
2025 için İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın 27 Nisan 2025’te paylaştığı veriler, 1 Ocak - 24 Nisan 2025 arasında 4 milyon hız ihlali tespit edildiğini gösteriyor. Şerit ihlalleri, hız ihlalleriyle birlikte kazaların ana nedenlerinden biri olmaya devam ediyor. Kayseri’de 2025’te ölümlü kazaların %50, yaralanmalı kazaların %9 azalması olumlu bir gelişme olsa da şerit ihlallerine dair ulusal çapta spesifik veriler henüz açıklanmadı. Ancak, uzmanlar, şerit ihlallerinin kazalarda önemli bir rol oynadığını vurguluyor.
2025 Trafik Cezaları ve Şerit İhlali Yaptırımları
2025’te şerit ihlali yapan sürücülere 2.168 TL para cezası uygulanıyor. Bu ceza, kırmızı ışık ihlali, cep telefonu kullanımı ve sürücü belgesi bulundurmama gibi ihlallerle aynı kategoride. Hatalı sollama için de 2.168 TL, “makas atma” gibi tehlikeli davranışlar için ise 46.393 TL ceza kesiliyor. Elektronik Denetleme Sistemleri (EDS) ve MOBESE kameraları, şerit ihlallerini tespit ederek cezaların otomatik uygulanmasını sağlıyor.
Emniyetten Yeni Denetim Atağı
Emniyet Genel Müdürlüğü, trafik kazalarını azaltmak için 2025’te 81 ilde 279 noktaya sabit radar sistemi kuruyor. Bu sistem, hız ihlallerinin yanı sıra şerit değiştirme, emniyet kemeri ve cep telefonu kullanımı gibi kurallara uyumu 7/24 denetleyecek. Radar noktaları, dijital haritalarda sürücülerle paylaşılacak, ancak 7/24 çalışan sistem, kurallara uymayanları affetmeyecek. Yetkililer, bu denetimlerin şerit ihlallerini azaltmada etkili olmasını umuyor.
Eğitim ve Bilinçlendirme Şart
Trafik uzmanları, şerit kullanımındaki düzensizliğin çözümü için sürücü eğitimlerinin güçlendirilmesini ve bilinçlendirme kampanyalarının artırılmasını öneriyor. Sağ şeridin boş, orta ve sol şeritlerin dolu olması, yalnızca bir alışkanlık değil, aynı zamanda ciddi bir güvenlik sorunu. Okullarda erken yaşta trafik eğitimi, medya kampanyaları ve sürücü kurslarında şerit kullanımına özel vurgu, sorunun çözümüne katkı sağlayabilir.
Güvenli Trafik İçin Çağrı
Türkiye’de şerit kullanımı sorunu, bireysel bilinç ve toplumsal sorumluluk gerektiriyor. Sağ şeridin boş kalması, orta ve sol şeritlerin aşırı dolu olması, trafik akışını bozarken kazalara zemin hazırlıyor. 2025’te artan denetimler ve cezalar, bu sorunun çözümüne katkı sunabilir, ancak asıl değişim, sürücülerin trafik kurallarına bağlılığında yatıyor. Daha güvenli yollar için herkesin kurallara uyması kritik önem taşıyor.
