Şeriat, İslam dinine dayalı bir hukuk ve yaşam düzeni sistemidir. Kelime anlamı olarak "şeriat" (الـشريعة), "suya giden yol", "doğru yol" anlamına gelir. Terim olarak ise, Kur’an-ı Kerim, Sünnet (Hz. Muhammed’in uygulamaları), icma (alimlerin görüş birliği) ve kıyas (benzetme yoluyla hüküm çıkarma) gibi kaynaklara dayanarak oluşturulan İslam hukuk sistemini ifade eder.

Şeriat Nedir?

Tanım:
Şeriat, İslam’ın bireysel, toplumsal, hukuki ve ahlaki tüm yönlerini düzenleyen kurallar bütünüdür. Yani sadece ceza hukuku değil, ibadetlerden aileye, ticaretten mirasa kadar hayatın tamamını kapsar.

Şeriatın Kaynakları

  1. Kur’an-ı Kerim
    – Temel ilahi kaynak

  2. Sünnet (Hadisler)
    – Hz. Muhammed’in sözleri ve uygulamaları

  3. İcma
    – İslam alimlerinin görüş birliği

  4. Kıyas
    – Mevcut kuralların benzer durumlara uygulanması

Şeriatın Kapsadığı Alanlar

Alan Açıklama
İbadetler Namaz, oruç, zekât, hac gibi farzların şartları ve uygulanışı
Aile Hukuku Evlilik, boşanma, nafaka, miras kuralları
Ceza Hukuku (Hudud) Hırsızlık, zina, adam öldürme gibi suçların cezaları
Ticaret Hukuku Faiz yasağı, ticari sözleşmeler, alışveriş kuralları
Toplumsal Ahlak Giyim, davranış, komşuluk, kul hakkı gibi sosyal düzen kuralları

Şeriatla Yönetilmek Ne Demektir?

Bir ülkenin anayasasının ve yasalarının İslam hukukuna göre düzenlenmesi, şeriatla yönetilmek anlamına gelir. Bu durumda:

Uygulanan Temel İlkeler:

  • Devlet, Allah’ın hükümlerini egemen kılar.

  • Kur’an ve Sünnet, anayasal referans haline gelir.

  • Mevcut modern yasalar, şeriat hükümlerine aykırı olamaz.

  • Müslüman olmayanlar, bazı sınırlamalarla birlikte farklı statülerde yaşar (tarihte "zimmî" uygulamaları gibi).

Pratikte Ne Anlama Gelir?

  • Mahkemelerdeki kararlar Kur’an ve hadis esas alınarak verilir.

  • Alkol, faiz, kumar gibi eylemler yasaklanır.

  • Bazı suçlar için had cezaları (el kesme, recm gibi) uygulanabilir.

  • Kadınların sosyal haklarında, şeriata göre farklı düzenlemeler olabilir (şahitlik, miras, örtünme vb.).

  • İslam dışı mezhepler veya dinler belirli haklara sahip olsa da sınırlı olabilir.

Günümüzde Şeriatın Uygulandığı Yerler

  • Suudi Arabistan: Tam anlamıyla şeriatla yönetilen ülkelerden biridir.

  • İran: Şii İslam esaslarına dayalı bir şeriat anayasasına sahiptir.

  • Afganistan (Taliban yönetimi): Sert şeriat uygulamaları vardır.

  • Pakistan, Endonezya, Sudan gibi ülkelerde ise karma sistem geçerlidir; bazı bölgelerde şeriat mahkemeleri uygulanır.

Tartışmalar ve Görüşler

📌 Savunanlara göre:

📌 Eleştirenlere göre:

  • Demokrasi, insan hakları ve kadın haklarıyla çelişebilir.

  • Ceza sistemleri çağ dışı ve sert olarak görülür.

  • Yorum farklılıkları, farklı mezhep ve anlayışların çatışmasına yol açabilir.

  • Modern hukuk sistemleriyle uyumlu değildir.