Suriye yeni hükümetinin Cumhurbaşkanı Ahmed El Şara, 3 Mayıs 2025 tarihinde Şam’daki Halk Sarayı’nda, Suriye Türkmen Konseyi Başkanı Faysal Cuma bin Casim liderliğindeki bir heyeti kabul etti. Bu görüşme, Suriye tarihinde bir ilk: Türkmen toplumu, ilk kez resmi olarak Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda ağırlanarak devlet protokolüne dahil edildi. Görüşmenin, İsrail’in bir gün önce Şam’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı yakınlarına düzenlediği hava saldırılarının hemen ardından gerçekleşmesi ise zamanlama açısından oldukça manidar. Peki, bu buluşma ne anlama geliyor ve Suriye’nin yeni döneminde Türkmenler nasıl bir rol oynayacak?
Tarihi Görüşmenin Detayları
Suriye Türkmen Konseyi, ülkedeki Türkmen toplumunun siyasi, kültürel ve sosyal haklarını temsil eden en önemli oluşumlardan biri. Görüşmede, Türkmen heyetinin, Suriye’nin yeniden yapılandırılmasında Türkmen toplumunun daha aktif bir rol üstlenme isteğini dile getirdiği belirtiliyor. Suriye devlet medyası SANA, buluşmayı resmi hesaplarında paylaşarak, görüşmenin “karşılıklı fikir alışverişi” çerçevesinde geçtiğini duyurdu. Türkmen Konseyi Başkanı Faysal Cuma bin Casim’in, Türkmenlerin yeni Suriye’de eşitlik ve temsiliyet taleplerini vurguladığı ifade ediliyor.
Suriye'de Türkmen general Fehim İsa, Savunma Bakan Yardımcısı olmasının üzerine Kuzey bölgesinin sorumluluğu kısmi olarak Türkmenlere geçmişti. Ancak nüfusu 4 milyona varan Türkmenler Suriye'nin tarihinde ve yeni hükümetin de kurucu unsurları olarak yönetimde çok daha fazla yer almayı hak ediyor.
Yıllarca siyasi ve sosyal alanda dışlanan Türkmen toplumu, Şara’nın liderliğindeki yeni yönetimde masada geniş çapta yer alıyor. Görüşmenin, İsrail’in Şam’daki hedeflere yönelik son saldırılarının hemen ertesinde gerçekleşmesi ise hem bölgesel hem de iç siyasi dinamikler açısından derin bir mesaj içeriyor.
Zamanlamanın Ardındaki Mesaj
İsrail, 2 Mayıs 2025’te gece saatlerinde Şam’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na yakın bir bölgeyi de hedef alan bir dizi hava saldırısı düzenledi. Saldırı, İsrail’in, Şara liderliğindeki yeni Suriye yönetimine “mesaj” olarak nitelendirildi ve özellikle Suriye’deki Dürzi azınlığın korunması bahanesiyle gerçekleştirilirken, Dürzilere havadan yiyecek ve mühimmat desteği sağlandı. Bu saldırılar, Şara’nın liderliğindeki geçiş hükümetinin karşı karşıya olduğu en ciddi sınamalardan biri olarak görülüyor. Türkmen Konseyi ile görüşmenin tam bu hadisenin üstüne yapılması, Şara’nın hem iç hem de dış baskılara karşı Türkmen toplumunu yanına çekerek ulusal birlik mesajı verme çabası olarak yorumlanabilir. Ayrıca İsrail'in Suriye'ye Dürziler bahanesiyle müdahale etmesine karşılık, Şara Türkmen nüfusunun ciddiyetinin farkında olarak yanında yer aldığını göstermekten çekinmiyor.
Türkmenler, Suriye’nin kuzeyinde, özellikle Halep, Lazkiye, Hama ve Humus gibi bölgelerde 4 milyona varan bir nüfusa sahip. Türkmen toplumunun, Suriye’nin yeni yönetiminde daha görünür bir rol üstlenmesi, Şara’nın “tüm etnik ve dini grupları kapsayıcı bir yönetim” vaadini destekleyen bir adım olacaktır. Ayrıca, Türkmenlerin Türkiye ile tarihi ve kültürel bağları, Şara’nın Ankara ile ilişkileri güçlendirme stratejisinin bir parçası olabilir.
Türkmenlerin Yeni Suriye’deki Rolü
Suriye Türkmen Konseyi, Türkmen toplumunun haklarını savunma ve Suriye’nin siyasi geleceğinde söz sahibi olma hedefiyle faaliyet gösteriyor. Türkmenler, Suriye iç savaşında hem rejim hem de PKK terör örgütü gibi silahlı gruplara karşı mücadele vermiş, ancak kimliklerini koruma mücadelesinden vazgeçmemiş bir topluluk. Şara’nın Türkmen Konseyi ile görüşmesi, Türkmenlerin yeni dönemde Suriye’nin yeniden inşasında aktif bir aktör olarak yer alabileceğine işaret ediyor.
X platformunda paylaşılan gönderiler, Türkmen toplumunun bu görüşmeyi büyük bir memnuniyetle karşıladığını gösteriyor. Bir kullanıcı, “Suriye tarihinde ilk kez bir Türkmen heyeti Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda resmi olarak ağırlanıyor. Bu, Türkmenlerin yeni Suriye denkleminde masada olduğunu gösteriyor” diyerek heyecanı dile getirdi. Başka bir gönderide ise Şara’ya, “Türkmenlerle hareket etmesi” temennisiyle, PKK gibi bölücü gruplarla iş birliğinden kaçınması çağrısı yapıldı. Bu tepkiler, Türkmen toplumunun Şara’dan beklentilerinin yüksek olduğunu ve görüşmenin sembolik önemini ortaya koyuyor.
Bölgede Dengeler Oldukça Hassas
Şara’nın Türkmenlerle buluşması, yalnızca Suriye iç politikasıyla sınırlı değil. Bölgesel güçler, özellikle Türkiye, İran ve Rusya, Suriye’nin yeni yönetiminde etkili olmaya çalışıyor. Türkiye, Türkmenlerin haklarını savunma ve Suriye’nin kuzeyinde silahlı ve bölücü Kürt grupların özerklik girişimlerini dengeleme hedefinde. Rusya ve İran ise Şara’nın yönetimini kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmeye çalışıyor.
Ayrıca, Şara’nın ABD ve İsrail ile ilişkileri normalleştirme konusunda “doğru koşullar altında” açık kapı bıraktığı biliniyor. Ancak İsrail’in son saldırıları, bu süreci epey sekteye uğratacak gibi görünüyor.