İran’da son 17 yılda 975 kişi idam edildi

Norveç merkezli İran İnsan Hakları ve Fransız ECPM, ülkede geçen yıl en az 975 idam gerçekleştirildiğini açıkladı. Bu rakam, 2008’de kayda geçmeye başlanan idamların en yüksek sayısı olarak kayıtlara geçti. İnsan hakları örgütleri, İran’ın idamları, “politik baskı aracı” olarak kullanmakla suçlanıyor. 2024’te her gün ortalama 5 kişi idam edilirken, 31 kadın da bu yıl hayatını kaybetti.

Norveç merkezli İran İnsan Hakları (IHR) ve Fransız İdam Cezasına Karşı Birlikte (ECPM) insan hakları örgütleri, 2024 yılında İran’da en az 975 idam gerçekleştirildiğini ve bunun, 2008’de IHR’nin İran’daki idamları kaydetmeye başlamasından bu yana en yüksek rakam olduğunu açıkladı.

İdam cezaları dehşet verici bir şekilde arttı

İnsan hakları örgütleri, bu sayının 2024’te İran’daki ölüm cezalarının “dehşet verici bir şekilde arttığını” ve İran’ın idam cezalarını, “politik baskı aracı” olarak kullandığını belirtti. IHR Direktörü Mahmood Amiry-Moghaddam, “Bu idamlar, İran İslam Cumhuriyeti’nin halkına karşı yürüttüğü bir savaşın parçasıdır ve iktidarını sürdürme stratejisi olarak kullanılıyor. İran ile İsrail arasındaki savaş tehdidinin arttığı son üç ayda, her gün ortalama 5 kişi idam edildi” dedi.

2024’teki 975 idam, 2023’teki 834 idama kıyasla yüzde 17’lik bir artışı gösteriyor. Bu idamlar arasında 4’ü halka açık olarak asılırken, 31’i kadın olduğu kaydedildi. Raporda, 2024 yılı, son 17 yılın en yüksek idam sayısını işaret ediyor.

“Yeryüzünde bozgunculuk” suçuna idam

2023 yılında, 2022’deki protestolarla bağlantılı olarak yalnızca 2 idam gerçekleştirilmişti. İran, Çin’den sonra dünyada en fazla idam cezası uygulayan ülke olarak öne çıkıyor. İnsan hakları örgütleri, İran’ı, 2022’deki ülke çapındaki protestoların ardından halk arasında korku yaratmak amacıyla idamları kullandığı gerekçesiyle eleştiriyor. İdam cezalarının, cinayet, tecavüz ve uyuşturucu suçlarının yanı sıra, “yeryüzünde bozgunculuk” ve “isyan” gibi belirsiz suçlamalarla aktivistlere yönelik de uygulandığını vurguluyorlar.

Son yıllarda infazlar, genellikle hapishane avlularında veya halka açık yerlerde asılarak gerçekleştiriliyor. 2024’teki idamların ikisi, 2022’deki Mahsa Amini protestolarıyla bağlantılıydı. 23 yaşındaki Mohammad Ghobadlu, Ekim 2022’deki bir protesto sırasında bir polis memurunu aracına çarparak öldürmekle suçlanmış ve Ocak 2024’te idam edilmişti. Ayrıca, 34 yaşındaki Gholamreza Rasaei de 2022’deki bir protesto sırasında bir Devrim Muhafızını öldürmek suçlamasıyla Ağustos 2024’te gizlice idam edildi.

İnsan hakları örgütleri, İran’ın 2024’te daha fazla infaz gerçekleştirmiş olabileceğine dair şüpheler bulduklarını ancak bunu kesin olarak doğrulamak için yeterli veriye sahip olamadıklarını da ifade etti.

Kaynak: İHA