Faranjit, boğazın arka kısmında bulunan farenks adlı bölgenin iltihaplanmasıdır. Bu durum genellikle viral veya daha nadiren bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle ortaya çıkar. Boğazda yanma, ağrı, yutma güçlüğü gibi belirtilerle kendini gösterir. Farenks; burnun arkasından yemek borusuna ve soluk borusuna kadar uzanan kaslı bir yapıdır. Hem solunum hem de sindirim sisteminin bir parçasıdır. İlgili iltihaplandığında, "faranjit" denir.
Faranjitin Nedenleri Nelerdir?
1. Viral nedenler (en yaygın)
-
Rinovirüs (soğuk algınlığı)
-
Adenovirüs
-
İnfluenza virüsü (grip)
-
Koronavirüsler (COVID-19 dahil)
-
Epstein-Barr virüsü (mononükleoz)
2. Bakteriyel nedenler
-
En sık: Streptococcus pyogenes (A grubu beta hemolitik streptokok) → "Strep boğazı"
-
Daha nadir: Gonore, difteri etkenleri
3. İrritan faktörler
-
Sigara dumanı
-
Alerjenler
-
Aşırı kuru hava
-
Ses tellerinin fazla kullanımı
Faranjitin Belirtileri Nelerdir?
-
Boğaz ağrısı ve yanma
-
Yutma güçlüğü
-
Ateş (özellikle bakteriyel ise)
-
Boğazda kuruluk veya gıcık hissi
-
Halsizlik, baş ağrısı
-
Ses kısıklığı
-
Bademciklerde kızarıklık, şişme (ve bazen beyaz iltihaplı plaklar)
Faranjit Tedavisi Nasıl Yapılır?
-
1. Viral faranjit (en yaygın)
Antibiyotik gerekmez. Tedavi semptomları hafifletmeye yöneliktir:
-
Bol sıvı alımı
-
Dinlenme
-
Tuzlu su ile gargara
-
Boğaz pastilleri
-
Ağrı kesici ve ateş düşürücüler (parasetamol, ibuprofen)
-
Nemli ortam sağlanması
-
Bakteriyel faranjit ise (özellikle Streptokok kaynaklı ise)
-
Antibiyotik tedavisi gerekir.
-
En sık kullanılan antibiyotik: Penisilin V veya amoksisilin
-
Penisilin alerjisi olanlar için: azitromisin, klindamisin veya sefadroksil
-
Tedavi süresi genelde 10 gündür, belirtiler antibiyotikle hızla gerilese de ilaç tamamlanmalıdır.
2. Tedavi edilmeyen streptokokal faranjit ciddi komplikasyonlara yol açabilir:
-
Romatizmal ateş (kalp kapaklarını etkileyebilir)
-
Akut glomerülonefrit (böbrek iltihabı)
-
Peritonsiller apse (bademcik çevresinde iltihap birikimi)
-
Genellikle 5–7 gün içinde kendiliğinden iyileşir.
Faranjit Tanısı Nasıl Konur?
-
Klinik değerlendirme (boğaz muayenesi)
-
Gerekirse boğaz kültürü veya hızlı streptokok testi (hızlı antijen testi)
-
Mononükleoz şüphesi varsa: EBV serolojisi