Arkadaş, yapımcılığını, senaristliğini, yönetmenliğini, başrolünü ünlü sinemacı Yılmaz Güney'in üstlendiği 1974 yapımı Türk sinema filmidir.
Filmin Künyesi
Arkadaş filminin büyük çoğunluğu Şanlıurfa'nın Siverek ilçesinde çekildi. Yılmaz Güney'in memleketi olan Siverek, Güney Film'in platosuna ev sahipliği yaptı.
Filmin başrolünde Yılmaz Güney, Melike Demirağ, Kerim Afşar ve Ahu Tuğba yer aldı. Melike Demirağ, filmde sergilediği oyunculukla geniş kitlelerce tanındı. 1 Ekim 1974 günü film, sinema salonlarında gösterime girdi.
Filmin Konusu Nedir?
Film, iki eski arkadaşın öyküsünü konu ediniyor. Öğrencilik yıllarında tanışan iki arkadaşın, yıllar sonra karşı karşıya gelmesi ikisi açısından da yeni yolculuklara çıkmasına sebep oluyor. Filmin ana karakteri Azem (Yılmaz Güney), zenginlik içinde sefa süren Cemil'e (Kerif Afşar) misafir oluyor. Cemil, Azem'in aksine zengin olmayı başarıyor ve bir kıyı kentinde güzel bir kadınla evlenerek başarılı bir hayat sürüyor. Ancak Cemil'e misafir olan Azem, Cemil'in hayatının anlatılandan farklı olduğunu keşfediyor. Cemil'in sahte mutluluklara tutunarak, aslından koparak yaşaması Azem'i yeni bir mücadelenin içine itiyor. Bu sırada Azem'e aşık olan Cemil'in baldızı Melike (Melike Demirağ) işlerin iyice karışmasına sebep oluyor.
Filmin Temaları
Arkadaş filmi, sosyalist gerçekçi bir eser olduğu için Marksist külliyata dayanıyor. Yılmaz Güney bu filmde Karl Marx'ın yabancılaşma kavramını ele alıyor. Cemil'in kültürüne ve geleneklerine aykırı davranması, yaptığı işlerin neye hizmet ettiğini bilmemesi, yabancılaşmanın temsili oluyor. Cemil'e karşılık Azem ise, sınıf bilinci taşıyarak yaşamayı tercih ediyor. İki arkadaşın mücadelesi üzerinden yabancılaşan gruplar ve sınıf bilincine sahip kimseler temsil ediliyor.
Ayrıca Güney, film içinde Cemil'in davranışlarıyla yozlaşmış toplum yapısını da eleştirdi. Azem'in yapısını da topluma alternatif bir model olarak sundu. Aslında Azem karakteri, sosyalizmin kurgulamak istediği insan tipolojisidir.
*Yılmaz Güney'in canlandırdığı Azem
Filmle İlgili İddialar
Yazar Selçuk Orhan, "100 soruda Oğuz Atay" isimli eserinde filmin senaryosunun bir bölümünün Oğuz Atay tarafından kaleme alındığını iddia etti. Yılmaz Güney'in filmin çekimleri sırasında Oğuz Atay'dan borç istemesi detayını da paylaştı. Güney'in, Atay'dan borç istediği daha önce Yıldız Ecevit'in "Ben Buradayım" isimli kitabında da anlatılmıştı.
Film Müziği
Melike Demirağ'ın seslendirdiği Arkadaş filminin müziği uzun yıllar ilgiyle dinlendi. Demirağ, filmin müziği sayesinde müzikal alanda da rüştünü ispatladı.
*Melike Demirağ'ın Arkadaş şarkısı kaset tasarımı