Antalya Diplomasi Forumu'nda Orta Doğu ve Kuzey Afrika sorunları masaya yatırıldı

12 Nisan 2025 tarihinde, Antalya’daki 4. Antalya Diplomasi Forumu’nda (ADF 2025), “Değişen Gerçeklikler Zamanında Orta Doğu ve Kuzey Afrika’yı Yeniden Düşünmek” başlıklı panel düzenlendi. Bölgenin sorunları, küresel istikrara etkileri ve çözüm yolları ele alındı. Anadolu Ajansı’nın (AA) “Global İletişim Ortağı” olduğu forum, Belek Turizm Bölgesi’ndeki NEST Kongre Merkezi’nde gerçekleşti. Moderatörlüğünü SETA Washington DC Direktörü Kılıç Buğra Kanat’ın üstlendiği panele, Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz, Tunus Dışişleri Bakanı Muhammed Ali en-Nefti, AB Körfez Bölgesi Özel Temsilcisi Luigi di Maio ve The Shaikh Group CEO’su Ahmed Salman Shaikh katıldı. İşte panelin öne çıkan detayları:

Filistin Meselesi: İslam Dünyasının Kalbinde

Tunus Dışişleri Bakanı Muhammed Ali en-Nefti, Filistin meselesinin sadece siyasi değil, İslam dünyası için duygusal bir öneme sahip olduğunu vurguladı. “Filistin meselesi, tüm İslam toplumunun kalbinde yer alıyor,” diyen Nefti, Tunus’un 1948’den beri bu davanın içinde olduğunu belirtti. Filistin’deki acıların sömürgecilikle mücadele eden Tunus halkı tarafından derinden hissedildiğini ifade eden Nefti, “1970’lerde Filistinlilerin yurtlarını geri kazanma umudu vardı, ancak bugün kardeşlerimiz hala ateş altında,” dedi. 7 Ekim sonrası yaşanan krizin bölgeyi derinden etkilediğini kaydeden Nefti, barışçı bir direnişin tek çözüm olduğunu savundu.

Barış Arayışı: Uluslararası Çözüm Zorluğu

Nefti, BM ve BM Güvenlik Konseyi’nin Filistin’deki “soykırımı” durdurmakta başarısız olduğunu belirtti. “Barış, güvenlik ve birlikte yaşama umudundan başka yol yok,” diyerek, uluslararası toplumun Filistinlilerin yerinden edilmesini engellemesi gerektiğini vurguladı. Avrupa, Arap dünyası ve Afrika’nın barışçı bir çözüm için çalıştığını ifade eden Nefti, yeni fikirlerin ve yaklaşımların tartışıldığını söyledi.

Türkiye’nin Rolü: Bölgesel Sahiplik ve Bağımsızlık

Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz, Filistin, Ukrayna, Suriye, Irak, Somali ve Sudan gibi kriz bölgelerine dikkat çekti. “Küresel düzen bu krizlere çözüm bulamıyor,” diyen Yılmaz, Filistin için her türlü çözümün denendiğini, ancak sonuç alınamadığını belirtti. “Filistin’de tam anlamıyla bir soykırım yaşanıyor. Kadın ve çocuk ölümlerinin oranı, tarihte benzeri görülmemiş bir düzeyde,” dedi. Türkiye’nin “yerelleşme” yaklaşımıyla bölgesel sorunlara çözüm aradığını vurgulayan Yılmaz, son 15 yılda Türkiye’nin bağımsız politikalarla krizlere direnç geliştirdiğini ifade etti. İsrail’in stratejik değil, yıkıcı bir yaklaşım sergilediğini de eleştirdi.

Orta Doğu’da Barış: Filistin Sorunu Merkezde

AB Körfez Bölgesi Özel Temsilcisi Luigi di Maio, 2020-2023 arasında bölgede olumlu gelişmeler yaşandığını, ancak Filistin sorununun çözülmeden kalıcı barışın mümkün olmadığını belirtti. “Filistin meselesi, Orta Doğu’nun güvenliği ve kalkınması için merkezde,” diyen Maio, AB’nin Filistin Yönetimi’ne 400 milyon Euro destek sağladığını hatırlattı. İki devletli çözüm için Gazze’de öncelikle ateşkes gerektiğini vurgulayan Maio, AB’nin bu konudaki duruşunun net olduğunu, ancak 27 üye ülkenin farklı yaklaşımlarının süreci yavaşlattığını ifade etti.

Bölgesel Dinamikler ve Diyalog İhtiyacı

The Shaikh Group CEO’su Ahmed Salman Shaikh, Orta Doğu’daki güç dengelerindeki değişimlere dikkat çekti. “İsrail, Filistin davasını ortadan kaldırmaya çalışıyor. Rusya zayıfladı, ABD öngörülemez, Türkiye ise köprü rolünde,” dedi. Suriye ve Lübnan’da diyaloğun önemine vurgu yapan Shaikh, Gazze’deki durumun sürdürülemez olduğunu belirtti. 2000 yılında BM Barış Elçisi olarak Gazze’de bulunduğunu hatırlatan Shaikh, “Gazze’de zorla göç politikasına karşı uluslararası birliktelik sağlanırsa, ABD bu politikadan vazgeçirilebilir,” dedi. İran-ABD nükleer müzakerelerinin başarıya ulaşmasının bölge için umut yaratabileceğini ekledi.

Barış İçin Ortak Çaba Çağrısı

Panel, Filistin meselesinin Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki istikrar için kilit bir konu olduğunu bir kez daha ortaya koydu. Türkiye’nin arabuluculuk rolü, bölgesel sahiplik anlayışı ve barışçı çözüm arayışları öne çıkarken, uluslararası toplumun daha etkili adımlar atması gerektiği vurgulandı.

ü