Türkiye ve İsrail, Suriye’de vekâlet savaşı mı yürütüyor?

Associated Press’in (AP) analizine göre, Suriye’deki gelişmeler Türkiye ve İsrail arasındaki gerilimi daha da tırmandırıyor. Ankara ve Tel Aviv’in bölgedeki çıkarlarının çatışması, iki ülkeyi dolaylı bir mücadeleye sürükleyebilir.

Türkiye, uzun süredir Suriye’de merkezi bir hükümetin kontrolünü savunarak, Esad karşıtı muhalif grupları destekledi. İsrail ise farklı bir strateji izliyor. Yeni Suriye Devlet Başkanı Ahmed El Şara’ya karşı atağa geçen İsrail, Türkiye’nin bölgedeki artan etkisinden de rahatsız. Esad döneminde İran’ın Suriye’yi bir üs haline getirdiğini savunan İsrail, parçalanmış bir Suriye’yi daha avantajlı görüyor. Bölgenin en büyük güçlerinden biri olmak isteyen İsrail için bu harika bir fırsat olur.

Suriye’deki iç savaş, 2011’de patlak verdiğinden bu yana bölgedeki jeopolitik dengeleri derinden sarsmış ve bölgesel aktörlerin çıkarlarını doğrudan etkilemiştir. Türkiye, başlangıçtan itibaren Esad rejimine karşı olan muhalif gruplara destek vererek bu savaşa müdahil olmuşken, İsrail’in yaklaşımı daha farklı olmuştur. İsrail, Esad rejiminin ayakta kalmasını istememiş ve onun yerine, bölgedeki kaosun devam etmesinin özellikle de İran’ın Suriye’deki etkisinin zayıflamasına yol açacağını ummuştur. Bunun yanında, İsrail, Suriye’nin güneyindeki yerleşim yerlerinde, özellikle de Golan Tepeleri civarında, askeri varlığını güçlendirmiştir.

Ancak, Türkiye’nin Suriye’deki askeri varlığı daha çok kuzey bölgesinde yoğunlaşmıştır. Türkiye, sınırındaki terörist grupları engellemeyi amaçlarken, aynı zamanda bölgedeki Suriyeli mültecilerin geri dönüşünü teşvik etmek için bir tampon bölge kurma amacını taşımaktadır. Türkiye’nin bu stratejisi, İsrail için de kritik bir mesele haline gelmiştir. Çünkü Türkiye’nin kuzeydeki askeri varlığı, İsrail’in stratejik çıkarlarıyla doğrudan çelişmektedir. Özellikle, Türkiye’nin desteklediği Suriyeli muhalifler, İsrail’in Suriye’yi parçalayan bir stratejiyi tercih eden politikalarına zıt bir çizgide yer alıyor.

Türkiye-İsrail Çatışması Kapıda mı?

Brookings Enstitüsü’nden Aslı Aydıntaşbaş, Suriye’nin, Türkiye ve İsrail arasında bir vekâlet savaşına dönüşebileceği uyarısında bulunuyor. Aydıntaşbaş, “İki ülkenin Suriye’nin geleceğine dair pozisyonları tamamen çelişiyor. Bu, çok tehlikeli bir dinamik yaratıyor.” diyor.

Farklı çıkarlar, her iki ülkenin Suriye’deki askeri varlıklarını da etkiliyor. İsrail, özellikle Suriye’nin güneyindeki Dürzi topluluğuna yönelik yakın ilişkiler kurarak, bu bölgedeki etkisini artırmayı hedeflerken, Türkiye, bölgedeki etnik ve dini dengeyi koruma amacındadır. Türkiye’nin Suriye’nin birliğini savunması, İsrail’in bölgedeki parçalanmış yapıya olan ilgisiyle çelişmektedir. Bu durum, sadece bölgesel bir güvenlik meselesi değil, aynı zamanda Suriye’nin geleceği konusunda diplomatik bir krize dönüşmektedir.

İsrail, Türkiye’nin Suriye’deki Varlığından Endişeli

Analistler, İsrail’in, Türkiye’nin Suriye’deki askeri varlığını genişletme ihtimalinden ciddi şekilde endişe duyduğunu belirtiyor. Türkiye, 2016’dan bu yana Suriye’nin kuzeyinde PKK bağlantılı gruplara karşı operasyonlar düzenliyor ve bu bölgelerdeki etkisini artırıyor. Türkiye Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı ise Ankara’nın Suriye’nin güvenliğini güçlendirmek amacıyla Şam yönetimiyle iş birliği yaptığını vurguluyor.

Sonuçta, Suriye’deki vekâlet savaşı, Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkilerde daha da büyük bir gerginlik yaratabilir ve bu durum, bölgedeki barış ve güvenliği daha da karmaşık hale getirebilir. İsrail Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü’nün raporuna göre, Tel Aviv’in, Suriye üzerinde etkili olan Türkiye ile doğrudan iletişim kurması, olası bir askeri çatışma riskini azaltabilir. Ancak şu an için bölgede tansiyonun düşeceğine dair güçlü bir işaret yok.